RỐI LOẠN THẦN KINH THỰC VẬT HẬU COVID-19 LÀ GÌ?

Một số bệnh nhân than phiền rằng giai đoạn hậu COVID-19 luôn có cảm giác lo lắng, bồn chồn, trí nhớ suy giảm, khó tập trung, cơ thể mệt mỏi, khó thở hay tim đập nhanh, đánh trống ngực… Những biểu hiện trên có thể là một trong những hậu quả của Covid-19 gây ra do rối loạn thần kinh thực vật.

Rối loạn thần kinh thực vật là gì?

– Hệ thần kinh của con người chia làm 2 loại cơ bản là hệ thần kinh là động vật (chủ động) và hệ thần kinh thực vật (thụ động). Chức năng của hệ thần kinh động vật là quyết định các hoạt động có ý thức của cơ thể, trong khi hệ thần kinh thực vật quyết định đến các hoạt động có tính tự động như quá trình cơ tim co bóp, trao đổi oxy ở phổi, sự bài tiết của tuyến mồ hôi… Các hoạt động của hệ thần kinh thực vật diễn ra ngay cả khi chúng ta ngủ say, say rượu, bất tỉnh hay hôn mê.

– Khái niệm rối loạn thần kinh thực vật (hay Autonomic Nervous System Disorders) nghĩa là các quá trình tự động của cơ thể bị rối loạn, có thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, sự tiết mồ hôi hay chức năng cơ quan tiêu hóa… Tuy dạng rối loạn thần kinh này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng nhưng các triệu chứng ngày càng phổ biến đã gây nhiều tác động không nhỏ tới sinh hoạt và cuộc sống người bệnh.

– Rối loạn thần kinh thực vật được xem là một trong những hậu quả của COVID và có thể đã xuất hiện ngay trong quá trình người bệnh đang điều trị. Tình trạng rối loạn thần kinh này có thể kéo dài và diễn biến phức tạp trong vài tuần, cá biệt có trường hợp kéo dài cả tháng sau khi người bệnh đã âm tính với virus SARS-CoV-2.

Nguyên nhân rối loạn thần kinh thực vật hậu COVID-19

Theo các bác sĩ, hai vấn đề thường xảy ra khi nhiễm virus Corona là phản ứng viêm hệ thống và đông máu lan tỏa từ phổi ra khắp cơ thể. Hệ quả là tình trạng rối loạn hệ thần kinh thực vật hậu COVID. Bên cạnh đó, theo các nhà nghiên cứu, virus SARS-CoV-2 ngoài việc tấn công vào phổi còn tác động đến chức năng của hệ thần kinh, ảnh hưởng đến quá trình dẫn truyền xung thần kinh, từ đó gây viêm và nhiều tổn thương khác nhau, trong đó bao gồm rối loạn thần kinh thực vật.

Biểu hiện rối loạn thần kinh thực vật hậu COVID-19

Rối loạn thần kinh thực vật biểu hiện rất nhiều triệu chứng khác nhau:

– Rối loạn chức năng tim mạch như nhịp tim nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực, chỉ số huyết áp thay đổi (lúc cao, lúc thấp), hạ huyết áp tư thế đứng hay hoa mắt, chóng mặt… Khi được thăm khám và thực hiện cận lâm sàng như siêu âm tim hay đo điện tim thì lại hoàn toàn bình thường. Khi đó có thể xem đây là rối loạn thần kinh thực vật thể hiện ở hệ tim mạch;

– Rối loạn tiêu hóa như khô miệng hay ngược lại là tiết nước bọt quá nhiều, rối loạn co thắt thực quản, tăng tiết dịch acid dạ dày gây trào ngược dạ dày thực quản, ợ hơi, ợ nóng, buồn nôn, đau tức thượng vị… Một số ít người bệnh lại bị rối loạn co thắt đại tràng, dẫn đến dễ đi ngoài khi dùng thức ăn lạ hoặc vừa đi ngoài xong, sau ăn lại muốn đi tiếp;

– Thường xuyên có cảm giác lo lắng, bồn chồn, cảm xúc dễ thay đổi, hay xúc động hoặc rối loạn giấc ngủ. Một số F0 dù đã âm tính một thời gian than phiền “dễ bị xúc động không đáng có”;

– Biểu hiện thiếu máu lên não như đau nặng đầu, choáng váng, cảm giác bồng bềnh khi di chuyển, đặc biệt là chứng suy giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung;

– Rối loạn thần kinh thực vật hậu COVID khiến người bệnh luôn mệt mỏi, chân tay yếu khi vận động, thậm chí luôn cảm giác tay chân bủn rủn thoáng qua. Những biểu hiện này xuất phát từ việc rối loạn đường huyết và điện giải, một trong những tác động của hệ thần kinh thực vật;

– Rối loạn chức năng hệ hô hấp như khó thở, thở hụt hơi, thở không sâu, cảm giác ngột ngạt ở nơi đông người… Nguyên nhân xuất phát từ việc hệ thần kinh tự động bị rối loạn dẫn đến rối loạn co thắt khí, phế quản và nhịp thở;

– Phụ nữ có thể bị rối loạn kinh nguyệt, rụng tóc, da xấu do thiếu hoặc rối loạn nội tiết tố nữ. Chu kỳ kinh nguyệt thể thay đổi dài, ngắn hoặc có thể mất kinh vài tháng.

Rối loạn thần kinh thực vật hậu COVID-19 điều trị thế nào?

Một số biện pháp can thiệp phù hợp cho người bị rối loạn thần kinh thực vật hậu COVID:

– Thay đổi chế độ vận động như tăng cường tập luyện thể dục, thể thao đều đặn sẽ hỗ trợ người bệnh có giấc ngủ ngon hơn, hạn chế được căng thẳng, mệt mỏi. Chế độ tập luyện của người bệnh cần phải đều đặn, mỗi ngày thực hiện khoảng 15 – 30 với các bài tập từ đơn giản đến nâng cao như đi bộ, đạp xe đạp, bơi lội, yoga…

– Thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học, hạn chế bớt các loại thịt đỏ, tăng cường bổ sung nhiều rau quả tươi, đặc biệt là những loại rau có màu xanh, vàng, đỏ đậm, bữa ăn bổ sung thêm cá giàu các axit béo không no sẽ hỗ trợ hệ thần kinh thực vật hồi phục tốt hơn;

– Sử dụng các loại thuốc hỗ trợ thần kinh như viên vitamin tổng hợp, acid béo omega-3, kẽm, vitamin D hoặc các thuốc bổ não, tăng cường tuần hoàn não;

– Một phương pháp khác người bệnh có thể áp dụng để điều trị rối loạn thần kinh thực vật hậu COVID là thở oxy cao áp. Với phương pháp này người bệnh được đưa vào một buồng oxy tinh khiết có áp suất cao hơn 1.5 đến 2 lần so với bình thường. Phương pháp này giúp oxy phân phối tốt hơn đến các mô, cơ quan của cơ thể;

– Liệu pháp tâm lý cũng là biện pháp điều trị rối loạn thần kinh thực vật với các hoạt động mang đến cảm giác dễ chịu như vẽ tranh, nghe nhạc, làm vườn, nấu ăn…

Nguồn: vinmec