CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT: UNG THƯ ĐẠI TRÀNG VÀ POLYP ĐẠI TRÀNG

Ung thư đại tràng và polyp đại tràng là hai bệnh lý có liên quan chặt chẽ với nhau, nhưng lại khác biệt về bản chất, triệu chứng, nguy cơ và hướng điều trị. Trong thực tế lâm sàng, việc phân biệt rõ hai tình trạng này rất quan trọng để đưa ra quyết định can thiệp phù hợp – đặc biệt vì đa số ung thư đại tràng đều bắt nguồn từ polyp nhưng không phải polyp nào cũng hóa ác.

Polyp đại tràng là gì? Có nguy hiểm không?

Polyp đại tràng là những khối mô bất thường, nhỏ, lồi lên từ lớp niêm mạc bên trong lòng đại tràng. Chúng có thể xuất hiện đơn độc hoặc nhiều cái rải rác trong ruột già.

Các dạng polyp phổ biến:

– Polyp tăng sản (hyperplastic): Thường lành tính, ít nguy cơ hóa ung thư.

– Polyp tuyến (adenomatous): Dạng phổ biến nhất và có khả năng tiến triển thành ung thư nếu không được cắt bỏ.

– Polyp có loạn sản cao hoặc polyp có cuống to: Cảnh báo nguy cơ tiền ung thư cao.

⏳ Quá trình một polyp tuyến trở thành ung thư có thể kéo dài 5–10 năm, vì vậy việc nội soi phát hiện và cắt bỏ polyp từ sớm chính là biện pháp phòng ngừa ung thư hiệu quả nhất.

Ung thư đại tràng – hậu quả của polyp không kiểm soát

Ung thư đại tràng xảy ra khi tế bào trong lớp niêm mạc ruột phát triển bất thường, không kiểm soát, và xâm lấn vào các lớp sâu hơn, có thể lan sang hạch, gan, phổi…

Sự khác biệt quan trọng:

– Polyp là tổn thương lành tính hoặc tiền ung thư, còn ung thư là tổn thương ác tính, đã vượt quá giới hạn kiểm soát.

– Polyp không gây tử vong nếu được phát hiện và cắt bỏ sớm. Ngược lại, ung thư nếu phát hiện muộn có thể đe dọa tính mạng.

Làm sao để phân biệt polyp và ung thư đại tràng?

Việc phân biệt dựa vào nội soi, mô bệnh học và hình ảnh học, chứ không chỉ dựa trên triệu chứng.

Về triệu chứng lâm sàng:

– Polyp nhỏ (<1cm): thường không có triệu chứng, được phát hiện tình cờ khi nội soi tầm soát.

– Polyp lớn hoặc có loạn sản: có thể gây chảy máu nhẹ, rối loạn tiêu hóa, phân có nhầy.

Ung thư đại tràng: biểu hiện rõ rệt hơn:

– Đi cầu ra máu, phân dẹt bất thường.

– Rối loạn tiêu hóa kéo dài (tiêu chảy xen táo bón).

– Đau bụng, mệt mỏi, sụt cân, thiếu máu.

Về nội soi đại tràng:

– Polyp: thường là khối tròn, có cuống hoặc dẹt, bề mặt mịn.

– Ung thư: thường là khối u loét, dễ chảy máu, xâm lấn rộng, bề mặt bất thường, ranh giới không rõ.

Về mô học (sinh thiết):

– Polyp tuyến lành tính: không có tế bào ác tính.

– Polyp có loạn sản hoặc ung thư hóa: xuất hiện tế bào bất thường, xâm lấn mô xung quanh.

Không phải polyp nào cũng trở thành ung thư, nhưng hầu hết ung thư đại tràng đều từng là polyp. Vì vậy, nội soi đại tràng định kỳ – phát hiện và cắt bỏ polyp sớm – chính là chìa khóa vàng để ngăn ngừa ung thư đại tràng.