TẠI SAO NGƯỜI TRẺ TUỔI CŨNG NÊN CẢNH GIÁC VỚI UNG THƯ TRỰC TRÀNG?

Ung thư trực tràng từ lâu được xem là bệnh thường gặp ở người trung niên và cao tuổi. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, một thực tế đáng lo ngại đã xuất hiện: số ca ung thư trực tràng ở người trẻ tuổi (dưới 50) đang tăng nhanh trên toàn thế giới – và Việt Nam không phải ngoại lệ. Vậy điều gì đang xảy ra? Và tại sao người trẻ – vốn được coi là khỏe mạnh, ít nguy cơ – cũng cần cảnh giác với căn bệnh này?

Xu hướng toàn cầu: Ung thư trực tràng đang “trẻ hóa”

Nhiều nghiên cứu lớn từ Mỹ, châu Âu, Hàn Quốc và Nhật Bản cho thấy:

– Số ca ung thư đại trực tràng ở người từ 20 đến 49 tuổi đang tăng đều đặn mỗi năm.

– Ngược lại, tỷ lệ mắc ở người cao tuổi lại có xu hướng giảm, nhờ chương trình tầm soát định kỳ.

⚠️ Điều đáng nói là: Phần lớn người trẻ mắc bệnh không hề tầm soát, và thường chỉ phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng – do đó, tỷ lệ tử vong ở nhóm này cao hơn tưởng tượng.

Người trẻ thường chủ quan và dễ bỏ qua triệu chứng cảnh báo

Ở người trẻ, các triệu chứng ban đầu như:

– Đi ngoài ra máu,

– Đau bụng, thay đổi thói quen đại tiện,

– Cảm giác mót rặn kéo dài,

– Phân có nhầy hoặc dẹt hơn bình thường,

… thường bị bỏ qua hoặc nhầm với trĩ, rối loạn tiêu hóa, viêm ruột nhẹ. Vì vậy, bệnh có thể âm thầm tiến triển trong nhiều tháng, thậm chí vài năm, trước khi được chẩn đoán – lúc đó thường đã ở giai đoạn muộn, có xâm lấn hoặc di căn.

Lối sống hiện đại – “chất xúc tác” cho ung thư ở người trẻ

Nhiều yếu tố nguy cơ truyền thống của ung thư trực tràng đang ngày càng phổ biến ở thế hệ trẻ:

– Ăn uống thiếu lành mạnh: quá nhiều thịt đỏ, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn – thiếu rau và chất xơ.

– Ít vận động, ngồi nhiều, lười tập thể dục.

– Thừa cân – béo phì, đặc biệt là béo bụng.

– Thường xuyên thức khuya, stress cao độ, rối loạn đồng hồ sinh học.

– Uống rượu, hút thuốc lá từ sớm.

– Và đặc biệt, ngày càng có nhiều người trẻ mắc viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, hoặc có tiền sử polyp mà không biết.

Nhiều trường hợp có yếu tố di truyền mà không được tầm soát sớm

Một số hội chứng di truyền như:

– Hội chứng Lynch (ung thư đại trực tràng không polyp),

– FAP (đa polyp tuyến gia đình),

… có thể khiến người trẻ mắc ung thư từ rất sớm, thậm chí từ tuổi 20–30. Tuy nhiên, do không xét nghiệm gen hoặc không có kiến thức tầm soát, nhiều ca chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn cuối.

Chủ động phòng ngừa – lựa chọn sống khỏe ngay từ hôm nay

Không ai quá trẻ để mắc ung thư trực tràng. Và cũng không ai quá trẻ để chủ động phòng bệnh. Dưới đây là những điều người trẻ nên làm:

– Lắng nghe cơ thể: Đừng bỏ qua các dấu hiệu lạ dù nhỏ.

– Thăm khám sớm nếu có triệu chứng bất thường kéo dài > 2 tuần.

– Chủ động nội soi đại tràng nếu có yếu tố nguy cơ (tiền sử gia đình, viêm đại tràng, polyp…).

– Ăn uống lành mạnh – vận động thường xuyên – kiểm soát cân nặng.

– Tránh rượu bia, thuốc lá, giảm thức khuya và stress.

Ung thư trực tràng không còn là bệnh của người già. Người trẻ cần cảnh giác, bởi khi bệnh phát hiện muộn, mọi thứ có thể đã quá trễ. Đừng để tuổi trẻ chủ quan trở thành cái giá phải trả cho sự thiếu quan tâm tới sức khỏe của chính mình.