XÉT NGHIỆM NÀO CẦN LÀM ĐỂ KIỂM TRA NỘI TIẾT NAM GIỚI?

Vì sao cần xét nghiệm nội tiết nam giới?

Nội tiết nam giới – đặc biệt là testosterone và các hormone điều hòa sinh dục – ảnh hưởng trực tiếp đến:

– Sinh lý, ham muốn tình dục

– Khả năng sinh sản (chất lượng tinh trùng)

– Tâm trạng, năng lượng sống

– Khối cơ – xương – chuyển hóa mỡ

Xét nghiệm nội tiết giúp chẩn đoán nguyên nhân của các tình trạng: rối loạn cương, giảm ham muốn, vô sinh, vú to bất thường, mệt mỏi, béo bụng, loãng xương…

Các xét nghiệm nội tiết quan trọng ở nam giới

Testosterone toàn phần (Total Testosterone)

Đây là hormone sinh dục nam chính, đóng vai trò duy trì chức năng sinh lý, cơ bắp, xương và tinh thần. Nồng độ testosterone toàn phần giúp phát hiện tình trạng suy sinh dục. Nếu chỉ số dưới 300 ng/dL, có thể nghi ngờ thiếu hụt hormone này.

Testosterone tự do (Free Testosterone)

Là phần testosterone hoạt động trong cơ thể. Dù tổng testosterone bình thường, nhưng nếu testosterone tự do thấp thì cơ thể vẫn có thể biểu hiện thiếu hụt hormone. Xét nghiệm này đặc biệt hữu ích ở người béo phì, cao tuổi hoặc có bệnh mạn tính.

 LH (Luteinizing Hormone)

Hormone này được tuyến yên tiết ra để kích thích tinh hoàn sản xuất testosterone. Nếu testosterone thấp kèm LH thấp, có thể do tuyến yên bị suy. Nếu LH tăng mà testosterone vẫn thấp, chứng tỏ tinh hoàn không đáp ứng – gọi là suy tinh hoàn nguyên phát.

FSH (Follicle Stimulating Hormone)

FSH kích thích tinh hoàn sản xuất tinh trùng. Khi chỉ số FSH cao nhưng vẫn không có tinh trùng, thường là dấu hiệu của suy chức năng sinh tinh. Xét nghiệm này rất quan trọng trong đánh giá vô sinh nam.

Prolactin

Prolactin tăng cao có thể ức chế sản xuất testosterone, dẫn đến giảm ham muốn và rối loạn cương dương. Nguyên nhân thường gặp là u tuyến yên hoặc tác dụng phụ của thuốc. Xét nghiệm prolactin đặc biệt cần thiết nếu nam giới có vú to bất thường.

Estradiol (Estrogen ở nam giới)

Dù là hormone đặc trưng của nữ giới, estradiol vẫn tồn tại ở nam với nồng độ thấp. Khi tăng cao bất thường, nó có thể gây ngực to, tích mỡ, giảm testosterone và ảnh hưởng đến sinh tinh.

TSH và FT4 (Hormone tuyến giáp)

Rối loạn tuyến giáp (suy giáp hoặc cường giáp) có thể gây mệt mỏi, trầm cảm, giảm ham muốn, và rối loạn chuyển hóa. Việc kiểm tra hormone TSH và FT4 giúp loại trừ nguyên nhân từ tuyến giáp.

Cortisol

Là hormone stress do tuyến thượng thận tiết ra. Cortisol tăng cao kéo dài sẽ gây mất ngủ, tăng mỡ bụng, suy sinh dục, loãng xương và rối loạn chuyển hóa. Xét nghiệm cortisol giúp đánh giá nguy cơ hội chứng Cushing hoặc stress nội sinh.

SHBG (Sex Hormone Binding Globulin)

Là protein gắn kết testosterone trong máu. Khi SHBG tăng, lượng testosterone tự do sẽ giảm dù tổng testosterone có thể bình thường. Do đó, xét nghiệm SHBG giúp tính chính xác lại lượng testosterone tự do.

Tinh dịch đồ (nếu đánh giá khả năng sinh sản)

Không phải hormone, nhưng xét nghiệm tinh dịch đồ là cần thiết nếu có biểu hiện vô sinh hoặc chất lượng tinh trùng bất thường. Nên thực hiện song song với các xét nghiệm nội tiết trên.

Lưu ý khi làm xét nghiệm nội tiết nam giới

– Nên lấy máu vào buổi sáng (7–10 giờ), khi testosterone ở mức cao nhất.

– Tránh uống rượu, hút thuốc, tập thể dục nặng trước đó 24 giờ.

– Không tự ý dùng thuốc tăng testosterone trước khi có kết quả xét nghiệm.