NGƯỜI TĂNG HUYẾT ÁP CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG NGỪA ĐỘT QUỴ?

Tăng huyết áp (còn gọi là cao huyết áp) là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ – căn bệnh gây tử vong và tàn phế cao tại Việt Nam. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người bị tăng huyết áp có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 4–6 lần so với người huyết áp bình thường. Vậy người tăng huyết áp cần làm gì để phòng ngừa biến cố nguy hiểm này?

Vì sao tăng huyết áp gây đột quỵ?

Tăng huyết áp khiến áp lực máu dồn lên thành mạch quá mức, lâu ngày làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu. Hệ quả là mạch máu não bị xơ vữa, hẹp, thậm chí vỡ hoặc hình thành cục máu đông – nguyên nhân chính dẫn đến:

– Đột quỵ thiếu máu não (nhồi máu não): chiếm ~80% các ca đột quỵ.

– Đột quỵ xuất huyết não (xuất huyết não): chiếm ~20% và có tỷ lệ tử vong rất cao.

Những biện pháp quan trọng giúp người tăng huyết áp phòng ngừa đột quỵ

Tuân thủ điều trị tăng huyết áp

– Uống thuốc đúng liều, đúng giờ theo chỉ định của bác sĩ.

– Không tự ý ngưng thuốc dù huyết áp ổn định.

– Tái khám định kỳ để điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần.

– Mục tiêu kiểm soát: huyết áp dưới 130/80 mmHg (theo khuyến cáo của Hội Tim mạch).

Theo dõi huyết áp tại nhà

– Dùng máy đo huyết áp cá nhân và ghi lại kết quả mỗi ngày.

– Cảnh giác với các dấu hiệu báo động: đau đầu dữ dội, chóng mặt, mờ mắt, tê yếu tay chân.

Duy trì chế độ ăn uống hợp lý

– Hạn chế muối: < 5g/ngày (bao gồm cả muối có sẵn trong thực phẩm).

– Giảm chất béo bão hòa (mỡ động vật, thức ăn chiên xào).

– Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, cá, các loại hạt.

– Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt có gas, rượu bia.

Vận động thể lực đều đặn

– Đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội 30 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần.

– Tránh vận động gắng sức đột ngột khi chưa được bác sĩ cho phép.

Kiểm soát cân nặng

– Giữ chỉ số BMI ở mức lý tưởng (18.5–22.9 đối với người châu Á).

– Giảm cân nếu thừa cân – béo phì giúp hạ huyết áp rõ rệt.

Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia

– Hút thuốc làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và hình thành cục máu đông.

– Rượu bia nếu dùng quá mức có thể làm huyết áp tăng vọt và mất kiểm soát.

Quản lý stress và ngủ đủ giấc

– Thiền, yoga, thở sâu, thư giãn nghe nhạc… giúp ổn định tâm lý.

– Ngủ 6–8 giờ mỗi đêm, tránh thức khuya thường xuyên.

Khi nào cần đi khám ngay?

Người tăng huyết áp cần đi cấp cứu ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ cấp, như:

– Méo miệng, nói ngọng, yếu tay chân một bên.

– Đột ngột mất thị lực hoặc choáng váng, đi không vững.

– Nhức đầu dữ dội kèm nôn ói, co giật, mất ý thức.

Ghi nhớ nguyên tắc FAST:

– Face: Mặt bị lệch?

– Arms: Tay yếu một bên?

– Speech: Nói khó, nói ngọng?

– Time: Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức!

Tăng huyết áp là “kẻ giết người thầm lặng” và đột quỵ chính là hậu quả nghiêm trọng nhất. Tuy nhiên, đột quỵ hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu người bệnh kiểm soát tốt huyết áp và thay đổi lối sống lành mạnh. Việc chủ động theo dõi sức khỏe, dùng thuốc đều đặn và tái khám đúng lịch là chìa khóa để bảo vệ não bộ và nâng cao chất lượng sống.