HỘI CHỨNG BÀNG QUANG TĂNG HOẠT (OVERACTIVE BLADDER) SAU MÃN KINH

Hội chứng bàng quang tăng hoạt (OAB – Overactive Bladder) là một rối loạn thường gặp ở phụ nữ mãn kinh, đặc trưng bởi tình trạng tiểu gấp, tiểu nhiều lần cả ngày lẫn đêm và có thể kèm són tiểu. Đây là vấn đề không nguy hiểm tính mạng nhưng ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng sống, giấc ngủ, tâm lý và đời sống xã hội.

Nguyên nhân và cơ chế

– Suy giảm estrogen: làm niêm mạc đường tiết niệu mỏng, giảm độ đàn hồi, dễ kích thích bàng quang.

– Lão hóa hệ thần kinh – cơ: ảnh hưởng đến sự phối hợp giữa bàng quang và cơ vòng niệu đạo.

– Thay đổi cấu trúc sàn chậu: sau sinh nở, phẫu thuật vùng chậu, hoặc loãng xương vùng chậu gây giảm khả năng kiểm soát tiểu tiện.

– Các yếu tố nguy cơ khác: béo phì, táo bón mạn, đái tháo đường, tăng huyết áp, căng thẳng tâm lý.

Triệu chứng điển hình

– Tiểu gấp: cảm giác mót tiểu đột ngột, khó kìm nén.

– Tiểu nhiều lần: hơn 8 lần/ngày.

– Tiểu đêm: thức dậy ≥ 2 lần để đi tiểu.

– Són tiểu gấp: mất nước tiểu không kiểm soát khi chưa kịp vào nhà vệ sinh.

Hậu quả

– Mất ngủ, mệt mỏi, giảm khả năng tập trung.

– Lo lắng, mặc cảm, giảm chất lượng cuộc sống và ảnh hưởng đến quan hệ vợ chồng.

– Tăng nguy cơ té ngã ở phụ nữ lớn tuổi do phải đi tiểu nhiều lần vào ban đêm.

Chẩn đoán

– Khai thác bệnh sử, nhật ký đi tiểu.

– Khám phụ khoa, tiết niệu để loại trừ các bệnh lý khác.

– Một số xét nghiệm hỗ trợ: phân tích nước tiểu, đo lưu lượng tiểu, siêu âm tồn dư bàng quang sau tiểu.

Điều trị

Thay đổi lối sống:

– Hạn chế caffeine, rượu bia, nước ngọt có ga.

– Tập kiểm soát bàng quang: đi tiểu theo giờ, không nhịn tiểu quá lâu.

– Giảm cân, tập thể dục, tập Kegel tăng sức mạnh cơ sàn chậu.

Điều trị nội khoa:

– Thuốc kháng cholinergic (oxybutynin, tolterodine…).

– Thuốc đồng vận β3-adrenergic (mirabegron).

– Estrogen tại chỗ (kem, viên đặt âm đạo) giúp cải thiện niêm mạc tiết niệu.

Điều trị can thiệp:

– Tiêm botulinum toxin vào cơ bàng quang.

– Kích thích thần kinh chậu, thần kinh hông.

– Phẫu thuật (trường hợp nặng, kháng trị).

Kết luận

Hội chứng bàng quang tăng hoạt ở phụ nữ mãn kinh là một vấn đề thường gặp nhưng ít được chú ý. Nhận biết sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp cải thiện triệu chứng, nâng cao chất lượng sống và hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần.