PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ BỆNH HUYẾT ÁP CAO

Điều trị huyết áp cao (tăng huyết áp) nhằm mục đích giảm huyết áp về mức an toàn, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim và suy thận. Có hai phương pháp chính để kiểm soát huyết áp: thay đổi lối sống và sử dụng thuốc điều trị.

Điều chỉnh lối sống – Phương pháp nền tảng kiểm soát huyết áp

Thay đổi lối sống là biện pháp đầu tiên và quan trọng nhất để kiểm soát huyết áp, đặc biệt ở những người bị tăng huyết áp nhẹ hoặc tiền tăng huyết áp.

Chế độ ăn uống khoa học

Giảm muối: Hạn chế ăn mặn, không tiêu thụ quá 5g muối/ngày (tương đương 1 thìa cà phê muối).

Tăng cường rau xanh và trái cây: Cung cấp kali, magie giúp giãn mạch, hạ huyết áp tự nhiên.

Giảm chất béo bão hòa và cholesterol: Tránh thực phẩm chiên rán, mỡ động vật, nội tạng động vật.

Ăn cá và thực phẩm giàu omega-3: Cá hồi, cá thu, hạt óc chó giúp bảo vệ tim mạch.

Giảm đường và tinh bột: Tránh đồ uống có đường, bánh kẹo để hạn chế nguy cơ béo phì.

Chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) được khuyến cáo để kiểm soát huyết áp hiệu quả.

Kiểm soát cân nặng

Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên thành mạch máu. Giảm 5-10% trọng lượng cơ thể có thể giúp giảm đáng kể huyết áp.

Tăng cường hoạt động thể chất

Tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần (30 phút/ngày, 5 ngày/tuần).

Các bài tập tốt cho huyết áp: Đi bộ nhanh, yoga, bơi lội, đạp xe.

Tránh tập luyện cường độ cao đột ngột vì có thể làm tăng huyết áp tạm thời.

Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá

Thuốc lá làm co mạch, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và tăng huyết áp.

Rượu bia gây rối loạn huyết áp, đặc biệt khi uống nhiều (>2 ly/ngày với nam, >1 ly/ngày với nữ).

Giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc

Tránh lo âu, căng thẳng kéo dài vì stress làm tăng huyết áp.

Ngủ đủ 7-8 giờ/ngày để giúp cơ thể phục hồi và điều hòa huyết áp tốt hơn.

Điều trị bằng thuốc – Khi nào cần dùng thuốc?

Nếu các biện pháp thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát huyết áp hoặc huyết áp đã ở mức cao (≥140/90 mmHg), bác sĩ sẽ kê đơn thuốc.

Các nhóm thuốc điều trị huyết áp cao phổ biến

Mỗi nhóm thuốc có cơ chế tác dụng khác nhau, có thể được dùng đơn lẻ hoặc phối hợp để đạt hiệu quả tốt nhất.

Nhóm 1: Thuốc lợi tiểu

Giúp thận đào thải muối và nước, giảm áp lực lên thành mạch máu.

Ví dụ: Hydrochlorothiazide, Furosemide, Spironolactone.

Tác dụng phụ: Tiểu nhiều, hạ kali, mất nước.

Nhóm 2: Thuốc chẹn beta (Beta-blockers)

Giảm nhịp tim, giảm áp lực bơm máu từ tim.

Ví dụ: Atenolol, Metoprolol, Propranolol.

Tác dụng phụ: Mệt mỏi, chóng mặt, rối loạn nhịp tim.

Nhóm 3: Thuốc chẹn kênh canxi

Giúp giãn mạch, giảm áp lực trong động mạch.

Ví dụ: Amlodipine, Nifedipine, Diltiazem.

Tác dụng phụ: Phù chân, đỏ mặt, đau đầu.

Nhóm 4: Thuốc ức chế men chuyển ACE (ACE inhibitors)

Ngăn cơ thể sản xuất chất co mạch (angiotensin), giúp hạ huyết áp.

Ví dụ: Enalapril, Lisinopril, Captopril.

Tác dụng phụ: Ho khan, tăng kali máu.

Nhóm 5: Thuốc ức chế thụ thể angiotensin II (ARBs)

Tương tự thuốc ACE nhưng không gây ho khan.

Ví dụ: Losartan, Valsartan, Telmisartan.

Tác dụng phụ: Chóng mặt, tăng kali máu.

Nhóm 6: Thuốc giãn mạch trực tiếp

Giúp mạch máu giãn nở, giảm huyết áp.

Ví dụ: Hydralazine, Minoxidil.

Tác dụng phụ: Nhức đầu, giữ nước.

Lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị huyết áp

Dùng thuốc đúng liều, đúng giờ theo chỉ định của bác sĩ.

Không tự ý ngưng thuốc dù huyết áp có vẻ ổn định, vì có thể gây tăng huyết áp trở lại.

Theo dõi tác dụng phụ và báo bác sĩ nếu có triệu chứng bất thường.

Kết hợp thuốc với thay đổi lối sống để đạt hiệu quả cao nhất.

Điều trị tăng huyết áp cấp cứu

Trong một số trường hợp, huyết áp tăng đột ngột (≥180/120 mmHg), bệnh nhân có thể bị đột quỵ hoặc suy tim cấp. Đây là tình trạng cấp cứu, cần nhập viện ngay lập tức.

Các biện pháp điều trị tại bệnh viện:

Sử dụng thuốc hạ huyết áp tĩnh mạch như Nitroprusside, Labetalol.

Theo dõi huyết áp liên tục để tránh giảm huyết áp quá nhanh, gây thiếu máu não.

Hỗ trợ điều trị biến chứng nếu có suy tim, suy thận hoặc tổn thương não.

Điều trị huyết áp cao là một quá trình lâu dài, cần sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc khi cần thiết. Nếu kiểm soát tốt, người bệnh có thể sống khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm.

Lời khuyên:

Thường xuyên kiểm tra huyết áp để theo dõi tình trạng bệnh.

Duy trì lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống và vận động phù hợp.

Tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả tốt nhất.