HÚT THUỐC, RƯỢU BIA VÀ NGUY CƠ UNG THƯ ĐẠI

Ung thư đại – trực tràng (CRC – Colorectal Cancer) là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến và có tỷ lệ tử vong cao. Bên cạnh các yếu tố di truyền và tuổi tác, lối sống không lành mạnh, đặc biệt là hút thuốc lá và uống rượu bia, được xem là những yếu tố nguy cơ quan trọng nhưng có thể phòng tránh được.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư đại – trực tràng như thế nào?

Khói thuốc lá chứa hơn 70 chất gây ung thư, bao gồm cả các chất như benzen, formaldehyde, nitrosamine…

Khi hít vào, chất độc không chỉ ảnh hưởng đến phổi mà còn xâm nhập máu, đi đến các cơ quan khác, bao gồm đường tiêu hóa.

Các nghiên cứu dịch tễ học cho thấy:

Người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư đại – trực tràng cao hơn 15–20% so với người không hút.

Người hút trên 20 điếu/ngày hoặc có thời gian hút kéo dài >20 năm có nguy cơ cao hơn rõ rệt.

Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ tái phát và tử vong ở bệnh nhân đã từng điều trị ung thư đại tràng.

Rượu bia và tác động xấu đến đại – trực tràng

Cồn (ethanol) được chuyển hóa thành acetaldehyde, một chất gây độc tế bào và có khả năng gây đột biến DNA – yếu tố khởi phát ung thư.

Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã xếp rượu vào nhóm chất gây ung thư mức độ 1 – mức nguy hiểm cao nhất.

Rượu bia còn gây viêm mạn tính, tổn thương niêm mạc ruột, làm tăng hấp thu các chất gây ung thư từ thực phẩm.

Uống nhiều rượu làm rối loạn vi sinh đường ruột và gây thiếu hụt folate – một chất quan trọng trong bảo vệ tế bào ruột kết.

Một số thống kê tiêu biểu:

Uống >30g cồn/ngày (tương đương 2 ly bia lớn hoặc 3 chén rượu) làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng tới 50%.

Người kết hợp hút thuốc và uống rượu có nguy cơ cao gấp 2–3 lần so với người không dùng cả hai.

Kết hợp hút thuốc & rượu bia – “hiệu ứng cộng hưởng” nguy hiểm

Khi vừa hút thuốc vừa uống rượu, nguy cơ không chỉ cộng gộp mà còn tăng theo cấp số nhân.

Sự tổn thương niêm mạc ruột, rối loạn gen, mất cân bằng miễn dịch, cộng với stress oxy hóa tạo ra môi trường thuận lợi cho ung thư hóa xảy ra sớm và tiến triển nhanh hơn.

Giải pháp giảm nguy cơ từ chính lối sống

Ngưng hút thuốc: Sau 5–10 năm bỏ thuốc, nguy cơ ung thư đại tràng có thể giảm gần về mức người không hút.

Hạn chế rượu bia: Càng ít càng tốt. Không có mức uống rượu “an toàn tuyệt đối” đối với ung thư.

Thay đổi lối sống: Ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý, tầm soát định kỳ giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh.

Thông điệp cuối cùng:

Hút thuốc và rượu bia không chỉ ảnh hưởng đến tim mạch, gan, phổi… mà còn là những “kẻ thù âm thầm” của hệ tiêu hóa. Hãy lựa chọn lối sống lành mạnh – vì một đại tràng khỏe mạnh và tương lai không ung thư.

Nếu bạn muốn chuyển bài này sang bản ngắn gọn hơn cho tờ rơi, slide truyền thông, hay làm infographic, mình có thể hỗ trợ ngay. Bạn có muốn phiên bản khác không?