PHÂN BIỆT CƠN THIẾU MÁU NÃO THOÁNG QUA VỚI CƠN ĐỘNG KINH, HẠ ĐƯỜNG HUYẾT, RỐI LOẠN TIỀN ĐÌNH

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) thường xuất hiện đột ngột, kéo dài ngắn, rồi tự hồi phục hoàn toàn sau vài phút đến vài giờ. Tuy nhiên, chính vì triệu chứng thoáng qua này mà TIA dễ bị nhầm lẫn với nhiều tình trạng thần kinh hoặc chuyển hóa khác, dẫn đến chẩn đoán sai hoặc chậm trễ. Dưới đây là cách phân biệt TIA với ba bệnh cảnh phổ biến thường gặp trong thực hành lâm sàng.

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) và cơn động kinh

– Cả hai đều có thể bắt đầu một cách đột ngột, gây ra rối loạn vận động, cảm giác hoặc ý thức. Tuy nhiên, đặc điểm của TIA là không có co giật và không mất ý thức hoàn toàn. Người bệnh thường vẫn tỉnh táo, có thể ghi nhớ được diễn tiến triệu chứng của mình.

– Ngược lại, động kinh thường có giai đoạn khởi phát đặc trưng gọi là aura, ví dụ như cảm giác kỳ lạ, ảo giác, hoặc rối loạn cảm giác. Tiếp theo là co giật toàn thân hoặc cục bộ, mất ý thức, và sau cơn người bệnh thường rơi vào trạng thái lơ mơ, mệt mỏi, có thể bị yếu tạm thời (gọi là liệt Todd).

– Điện não đồ có thể giúp chẩn đoán phân biệt. Còn trong TIA, các triệu chứng xuất hiện nhanh và biến mất nhanh, không để lại dấu vết rõ rệt ngay sau đó.

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) hạ đường huyết

– Hạ đường huyết cũng là một nguyên nhân gây ra rối loạn ý thức thoáng qua, nói ngọng, yếu chi hoặc thậm chí co giật – tương tự như TIA. Tuy nhiên, điểm quan trọng để phân biệt là bối cảnh lâm sàng và các triệu chứng đi kèm.

– Hạ đường huyết thường xảy ra ở người có tiền sử đái tháo đường đang điều trị bằng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết. Các triệu chứng đi kèm đặc trưng là vã mồ hôi lạnh, run tay, tim đập nhanh, cảm giác đói cồn cào, và nếu được bổ sung glucose, người bệnh sẽ nhanh chóng hồi phục.

– Trong khi đó, TIA thường không gây các triệu chứng thực vật rõ rệt như vậy, và không đáp ứng với glucose. Đo đường huyết mao mạch tại thời điểm triệu chứng sẽ giúp xác định nguyên nhân.

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) và rối loạn tiền đình

– Một trong những tình trạng dễ nhầm lẫn nhất với TIA là rối loạn tiền đình, vì cả hai đều có thể gây chóng mặt, mất thăng bằng và đi đứng không vững. Tuy nhiên, có một số điểm quan trọng để phân biệt.

– TIA gây chóng mặt thường khởi phát đột ngột và kéo dài rất ngắn, đôi khi chỉ vài phút, và thường đi kèm các triệu chứng thần kinh khác như nói khó, méo miệng, yếu tay chân hoặc rối loạn thị giác.

– Trong khi đó, chóng mặt do rối loạn tiền đình thường là cảm giác xoay tròn dữ dội, có thể kéo dài nhiều giờ, tăng lên khi thay đổi tư thế đầu, kèm theo buồn nôn hoặc nôn. Người bệnh không có liệt chi, không rối loạn ngôn ngữ, và không có thay đổi ý thức.

– Khám lâm sàng tai mũi họng và nghiệm pháp tư thế sẽ giúp phân biệt rõ hai tình trạng này.

Cơn thiếu máu não thoáng qua là tình trạng nghiêm trọng và có nguy cơ tiến triển thành đột quỵ thực sự nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, vì triệu chứng thường tự biến mất, TIA rất dễ bị bỏ qua hoặc nhầm với các bệnh lý khác như động kinh, hạ đường huyết hoặc rối loạn tiền đình.

Điều quan trọng là bác sĩ phải khai thác bệnh sử cẩn thận, đánh giá toàn diện các yếu tố nguy cơ, kết hợp các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết như đo đường huyết, chụp MRI, điện não đồ hoặc siêu âm Doppler để đưa ra chẩn đoán chính xác.

Mọi biểu hiện thần kinh thoáng qua đều phải được xem là TIA cho đến khi được loại trừ bằng xét nghiệm và theo dõi lâm sàng. Việc chẩn đoán đúng không chỉ giúp người bệnh tránh được những điều trị sai lệch, mà còn là cơ hội quý giá để phòng ngừa đột quỵ – biến chứng đe dọa tính mạng và chất lượng sống.