TRIỆU CHỨNG CƠN THIẾU MÁU NÃO THOÁNG QUA

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA – Transient Ischemic Attack) thường diễn ra rất nhanh, các triệu chứng có thể thoáng qua chỉ vài phút rồi biến mất hoàn toàn. Chính vì thế, nhiều người dễ bỏ qua và không đến bệnh viện thăm khám kịp thời. Tuy nhiên, TIA không đơn giản chỉ là “một cơn choáng nhẹ”, mà là lời cảnh báo nghiêm trọng về nguy cơ đột quỵ trong tương lai rất gần.

Các biểu hiện thường gặp và cách nhận biết

Triệu chứng TIA xuất hiện đột ngột, có thể giống hệt như đột quỵ thật sự, nhưng lại tự hồi phục trong thời gian ngắn, thường dưới 1 giờ. Dưới đây là những biểu hiện điển hình:

– Yếu hoặc tê liệt đột ngột ở mặt, cánh tay hoặc chân – thường xảy ra ở một bên cơ thể.

– Rối loạn ngôn ngữ: nói khó, nói ngọng, không tìm được từ để diễn đạt, hoặc không hiểu được người khác nói gì.

– Rối loạn thị giác: nhìn mờ, mất thị lực tạm thời ở một mắt hoặc cả hai mắt.

– Chóng mặt hoặc mất thăng bằng: đi loạng choạng, không phối hợp được các động tác.

– Đau đầu dữ dội: hiếm gặp hơn, nhưng nếu có thể là dấu hiệu nặng.

Điều quan trọng là các triệu chứng này có thể biến mất nhanh chóng, khiến người bệnh lầm tưởng rằng “không có gì nghiêm trọng”. Tuy nhiên, việc bỏ qua TIA là mất đi cơ hội phòng ngừa đột quỵ – một biến cố có thể gây liệt, mất ngôn ngữ, hoặc tử vong.

FAST – Công cụ đơn giản để phát hiện sớm TIA và đột quỵ

Một cách dễ nhớ để nhận biết nhanh các triệu chứng của TIA và đột quỵ là sử dụng quy tắc FAST, được khuyến cáo bởi Tổ chức Đột quỵ Thế giới:

– F – Face (Khuôn mặt): Yêu cầu người bệnh cười – nếu một bên mặt bị xệ xuống, có thể là dấu hiệu cảnh báo.

– A – Arms (Cánh tay): Yêu cầu giơ cả hai tay – nếu một tay rơi xuống hoặc không thể nâng lên, cần lưu ý.

– S – Speech (Lời nói): Yêu cầu nói một câu đơn giản – nếu nói lắp, khó hiểu, hoặc không nói được, có thể là TIA.

– T – Time (Thời gian): Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức – thời gian là vàng trong điều trị não.

Ngay cả khi triệu chứng đã qua, việc thăm khám y tế vẫn là bắt buộc, vì nguy cơ đột quỵ thật sự có thể đến trong vài giờ hoặc vài ngày tiếp theo.

 Những dấu hiệu dễ bị bỏ qua ở người cao tuổi

Ở người lớn tuổi, TIA đôi khi không biểu hiện quá rõ ràng như yếu liệt hay méo miệng, mà có thể là những dấu hiệu mơ hồ, dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề khác:

– Lơ mơ thoáng qua, lú lẫn nhẹ

– Mệt mỏi đột ngột mà không rõ lý do

– Lãng trí tạm thời hoặc mất phương hướng

– Rối loạn thăng bằng dễ té ngã

– Nói chậm, thiếu chính xác, bị cho là tuổi già

Gia đình và người chăm sóc cần quan sát kỹ và không nên xem nhẹ những biểu hiện thoáng qua này. Nếu người lớn tuổi có tiền sử tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch… thì TIA càng dễ bị che lấp bởi các bệnh lý mạn tính khác.

Cơn thiếu máu não thoáng qua là tín hiệu cảnh báo khẩn cấp – tuy triệu chứng nhỏ, nhưng nguy cơ đột quỵ là rất lớn. Việc nhận biết sớm triệu chứng, không bỏ qua những thay đổi dù là thoáng qua, và đưa người bệnh đến bệnh viện kịp thời là yếu tố then chốt để ngăn chặn đột quỵ thực sự.

Hãy ghi nhớ quy tắc FAST và luôn hành động nhanh chóng. Đôi khi, chỉ một phút chần chừ cũng có thể đánh mất cơ hội cứu não bộ – và cả cuộc sống của người bệnh.