VẤN ĐỀ XÉT NGHIỆM COVID-19 TRONG TRẠNG THÁI “BÌNH THƯỜNG MỚI”

Để kiểm soát dịch Covid-19, ngành y tế phải đối diện với rất nhiều khó khăn thách thức cả về chuyên môn kỹ thuật và hậu cần y tế. Trong đó, xét nghiệm Covid-19 là một vấn đề mà nhiều người quan tâm.

Vai trò của xét nghiệm

Xét nghiệm là công cụ quan trọng nhất không gì thay thế được trong giám sát dịch, là công cụ để nhận diện dịch ở đâu, quy mô thế nào và lây truyền ra sao.

Chỉ định đối tượng để xét nghiệm

– Những trường hợp có nguy cơ mắc như đi từ vùng dịch tễ, có triệu chứng nghi ngờ nhưng có thể là cả một khu dân cư đang có dịch gọi là ổ dịch để bóc tách toàn bộ nguồn lây nhanh nhất.

– Nhiều trường hợp cần phải “Xét nghiệm thần tốc”. Nếu chu kỳ lây lan của vi rút là 48 giờ, xét nghiệm cần lặp lại dưới 48 giờ mới dập được dịch. Trong tình huống cần huy động tổng lực để xét nghiệm diện rộng, bản đồ hóa các ổ dịch để lên kế hoạch dập các ổ dịch.

Loại kỹ thuật xét nghiệm

Phương pháp xét nghiệm PCR

– Xét nghiệm PCR (Polymerase chain reaction) là phản ứng chuỗi Polymerase. Mỗi loại virus đều có một mã gen riêng, bác sĩ sử dụng máy PCR để tìm kiếm virus SARS-CoV2 trong mẫu dịch.

– Quy trình xét nghiệm:

+ Nhân viên y tế sử dụng dụng cụ lấy mẫu dịch lấy mẫu dịch từ cuống họng của người bị nghi nhiễm.

+ Sau khi mẫu được lấy sẽ được đưa vào máy PCR. Máy sẽ có chức năng tạo ra các chu trình nhiệt liên tục vào mẫu dịch, nếu có sự hiện diện của virus Covid-19, chu trình này sẽ làm khuếch đại đoạn gen đặc trưng của virus lên. Nhờ đó, có thể nhận diện được virus, và đưa ra kết luận người được xét nghiệm có bị nhiễm Covid-19 hay không.

Xét nghiệm kháng nguyên

– Xét nghiệm kháng nguyên là việc tìm kiếm sự hiện diện đặc trưng của một trong những phần chính của virus, ví dụ như protein trên gai của của virus Covid-19. Việc xem xét mật độ xuất hiện của loại protein đó có thể giúp đưa ra kết luận về mẫu dịch có nhiễm virus hay không. Nếu số lượng của chúng chạm ngưỡng phát hiện thì kết quả sẽ cho ra dương tính trên bộ xét nghiệm.

Xét nghiệm tìm kháng thể kháng virus trong máu (test nhanh)

– Xét nghiệm này cho phép xác định việc người bệnh có đang nhiễm hoặc trước đó phơi nhiễm với virus hay không, và nếu có thì trong máu sẽ có kháng thể kháng virus Covid-19.

– Phương pháp test nhanh thường chỉ định cho các trường hợp sau 2 tuần bị phơi nhiễm, thời gian đủ để cơ thể sản xuất ra kháng thể.

–  Kỹ thuật đơn giản, chi phí ít, cho kết quả nhanh nhưng nếu làm sớm trong 2 tuần đầu khi cơ thể chưa sinh ra kháng thể thì kết quả vẫn âm tính mặc dù cơ thể đã nhiễm Covid-19. Trong trường hợp dương tính, cũng không thể xác định được kháng thể được sinh ra trong lần nhiễm gần đây hay lần nhiễm trong quá khứ. Khi đó, cần thực hiện thêm xét nghiệm RT-PCR để có khẳng định chính xác.