PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN NỘI TIẾT Ở PHỤ NỮ TRUNG NIÊN

Hầu hết điều trị mãn kinh không cần điều trị y tế. Thay vào đó, phương pháp điều trị tập trung vào việc làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng của bạn và ngăn ngừa hoặc quản lý các tình trạng mãn tính có thể xảy ra với lão hóa.

Nguyên tắc chung

– Điều trị tập trung vào giảm triệu chứng khó chịu (bốc hỏa, mất ngủ, khô âm đạo…).

– Phòng ngừa biến chứng lâu dài: loãng xương, tim mạch, trầm cảm, ung thư.

– Cá thể hóa điều trị: dựa vào tuổi, mức độ triệu chứng, bệnh nền và mong muốn của người bệnh.

Các phương pháp điều trị

Liệu pháp hormone thay thế (HRT – Hormone Replacement Therapy)

Bổ sung estrogen ± progesterone nhằm khắc phục tình trạng suy giảm nội tiết.

– Tác dụng:

Giảm nhanh bốc hỏa, mất ngủ, khô âm đạo.

Ngăn ngừa loãng xương, cải thiện mật độ xương.

Chỉ định: phụ nữ < 60 tuổi, mãn kinh < 10 năm, triệu chứng nặng, không có chống chỉ định.

– Chống chỉ định:

Ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung.

Huyết khối tĩnh mạch sâu, bệnh gan nặng, bệnh tim mạch chưa kiểm soát.

Dạng dùng: viên uống, miếng dán qua da, gel, đặt âm đạo.

👉 Cần dùng dưới sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa, không tự ý mua uống.

Thuốc không chứa hormone

– Thuốc chống trầm cảm (SSRI, SNRI): giảm bốc hỏa, cải thiện tâm lý.

– Gabapentin, clonidine: hỗ trợ giảm bốc hỏa về đêm.

– Thuốc bôi, đặt âm đạo chứa estrogen liều thấp: chỉ tác động tại chỗ, cải thiện khô âm đạo, ít ảnh hưởng toàn thân.

Thảo dược & thực phẩm chức năng hỗ trợ

– Isoflavones (đậu nành), tinh chất mầm đậu nành → tác dụng giống estrogen yếu.

– Black cohosh, nhân sâm, evening primrose oil → có thể giúp giảm bốc hỏa, mất ngủ (bằng chứng khoa học còn hạn chế).

⚠️ Nên tham khảo bác sĩ trước khi dùng, tránh lạm dụng hoặc dùng sản phẩm không rõ nguồn gốc.

Thay đổi lối sống

– Dinh dưỡng cân bằng: nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, giàu canxi – vitamin D, hạn chế chất béo xấu và đường.

– Tập thể dục thường xuyên: yoga, đi bộ nhanh, bơi lội, tập kháng lực → giảm stress, bảo vệ xương và tim mạch.

– Quản lý stress: thiền, hít thở sâu, ngủ đủ giấc.

– Hạn chế rượu bia, thuốc lá, cà phê → giúp giảm bốc hỏa, bảo vệ tim mạch.

Điều trị biến chứng liên quan

– Loãng xương: bisphosphonates, denosumab, bổ sung canxi – vitamin D.

– Rối loạn mỡ máu: statins, thay đổi chế độ ăn.

– Tiểu đường, tăng huyết áp: điều trị theo phác đồ chuyên khoa.

Theo dõi và tái khám

– Khám định kỳ 6 – 12 tháng khi dùng HRT hoặc thuốc hỗ trợ.

– Kiểm tra vú, siêu âm tử cung – buồng trứng, đo mật độ xương, xét nghiệm máu.

– Điều chỉnh phác đồ điều trị theo đáp ứng và tác dụng phụ.

Điều trị rối loạn nội tiết ở phụ nữ trung niên là kết hợp nhiều phương pháp: thuốc (có hoặc không có hormone), thảo dược, thay đổi lối sống và kiểm soát biến chứng. Quan trọng nhất là không tự ý dùng hormone, cần thăm khám bác sĩ để được tư vấn cá thể hóa.