PHÂN BIỆT CƠN THIẾU MÁU NÃO THOÁNG QUA (TIA) VỚI TIỀN SẢN GIẬT: CÁCH NHẬN BIẾT VÀ XỬ TRÍ

Trong thai kỳ, những thay đổi về tim mạch, nội tiết và thần kinh có thể khiến phụ nữ gặp phải nhiều triệu chứng bất thường. Trong số đó, cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) và tiền sản giật/sản giật là hai tình trạng cần đặc biệt cảnh giác, vì đều có thể gây rối loạn thần kinh đột ngột, nhưng cách điều trị lại hoàn toàn khác nhau. Việc phân biệt đúng giúp bảo vệ tính mạng của cả mẹ và thai nhi.

Vì sao dễ nhầm lẫn cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) và tiền sản giật?

TIA và tiền sản giật có một số điểm chung: cùng xuất hiện ở giai đoạn giữa hoặc cuối thai kỳ, cùng có thể gây triệu chứng như nói khó, chóng mặt, nhìn mờ, và trong một số trường hợp là co giật hoặc rối loạn ý thức. Bên cạnh đó, thai phụ vốn đã dễ mệt mỏi, mất ngủ, thiếu máu hoặc stress, nên các biểu hiện thần kinh thoáng qua thường bị cho là “bình thường” và bị bỏ qua.

Điều nguy hiểm là TIA có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sắp xảy ra, còn tiền sản giật nếu không kiểm soát tốt có thể tiến triển thành sản giật, gây tổn thương não, hôn mê, thậm chí tử vong.

Nhận biết cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) trong thai kỳ

TIA là tình trạng máu lên não bị gián đoạn tạm thời do cục máu đông nhỏ hoặc rối loạn tuần hoàn. Dấu hiệu điển hình là tê yếu tay, chân hoặc mặt một bên, nói khó hoặc nói ngọng đột ngột, mất thị lực thoáng qua ở một mắt, choáng váng, mất thăng bằng, hoặc nhức đầu dữ dội bất thường. Tất cả những triệu chứng này thường hồi phục hoàn toàn sau vài phút đến vài giờ, và không để lại di chứng nếu xử trí kịp thời.

Tuy nhiên, TIA không bao giờ là vô hại – nó là “lời cảnh báo” có thể dẫn đến đột quỵ thực sự nếu không được chẩn đoán và phòng ngừa đúng cách.

Nhận biết tiền sản giật và sản giật

Khác với TIA, tiền sản giật là một rối loạn toàn thân do tăng huyết áp và tổn thương các cơ quan như thận, gan, não sau tuần thai thứ 20. Dấu hiệu gợi ý bao gồm phù mặt, tay hoặc chân đột ngột, huyết áp cao, nhức đầu nhiều không đáp ứng thuốc, nhìn mờ hoặc chói mắt, và đau vùng bụng trên bên phải.

Nếu không phát hiện kịp, tiền sản giật có thể chuyển sang sản giật, biểu hiện bằng co giật toàn thân, mất ý thức và có thể dẫn đến tử vong. Không giống như TIA, các triệu chứng trong tiền sản giật thường kéo dài, liên tục và đi kèm với huyết áp tăng rõ rệt.

Phân biệt dựa vào đặc điểm lâm sàng

Để phân biệt hai tình trạng này, cần lưu ý: TIA thường xảy ra rất đột ngột, hồi phục nhanh, và có thể không kèm huyết áp tăng. Trong khi đó, tiền sản giật thường đi kèm huyết áp cao, phù, có protein trong nước tiểu, và các triệu chứng không tự hết nhanh. TIA là vấn đề thần kinh – mạch máu, còn tiền sản giật là biến chứng sản khoa toàn thân.

Trong một số trường hợp phức tạp, hai tình trạng có thể xảy ra đồng thời hoặc chồng lấp, đặc biệt nếu thai phụ có tiền sử bệnh lý tim mạch hoặc rối loạn đông máu.

Xử trí đúng: Không để lỡ thời gian vàng

Khi thai phụ có bất kỳ biểu hiện nào như tê yếu, nói khó, nhìn mờ, choáng váng, co giật hay mất ý thức – dù triệu chứng chỉ kéo dài vài phút – cần đến bệnh viện ngay lập tức, không tự theo dõi tại nhà.

Tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ đánh giá qua khám lâm sàng, đo huyết áp, làm xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu, chụp MRI (an toàn trong thai kỳ nếu không dùng thuốc cản quang), điện tim, và siêu âm Doppler mạch máu. Nếu nghi ngờ TIA, cần theo dõi và điều trị để phòng ngừa đột quỵ. Nếu là tiền sản giật, bác sĩ sẽ dùng thuốc hạ áp, magne sulfat ngăn sản giật và theo dõi chỉ định sinh mổ hoặc sinh thường an toàn.

Cơn thiếu máu não thoáng qua và tiền sản giật đều là những tình trạng nghiêm trọng, nhưng biểu hiện ban đầu dễ bị bỏ sót vì giống triệu chứng thông thường của thai kỳ. Phân biệt đúng và xử trí kịp thời có thể ngăn ngừa hậu quả nặng nề cho cả mẹ và thai nhi.

Phụ nữ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng cuối, nên chủ động theo dõi huyết áp, lắng nghe cơ thể và không chủ quan trước bất kỳ dấu hiệu thần kinh bất thường nào – dù chỉ kéo dài vài phút.