THEO DÕI SAU KHI BỊ CƠN THIẾU MÁU NÃO THOÁNG QUA (TIA) TRONG THAI KỲ: KHÔNG THỂ LƠ LÀ

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) là dấu hiệu cảnh báo quan trọng của bệnh lý mạch máu não. Dù các triệu chứng có thể hồi phục hoàn toàn, TIA không bao giờ là vô hại – đặc biệt khi xảy ra ở phụ nữ đang mang thai, một giai đoạn sinh lý có nhiều thay đổi về huyết động, đông máu và nội tiết. Việc theo dõi sát sau khi bị TIA trong thai kỳ là cực kỳ quan trọng để: Ngăn ngừa đột quỵ thực sự; Đảm bảo an toàn cho thai nhi; Lập kế hoạch sinh phù hợp và an toàn; …

Tại sao cần theo dõi kỹ sau cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA)?

Khoảng 1/3 số người bị TIA sẽ bị đột quỵ thật trong vòng 1 năm nếu không được can thiệp, nhiều trường hợp xảy ra trong vài ngày đầu sau cơn TIA. Trong thai kỳ, nguy cơ này còn cao hơn do:

– Tăng đông máu sinh lý

– Huyết áp dễ dao động

– Tim phải tăng tải để nuôi thai nhi

– Các bệnh lý tiềm ẩn (tăng huyết áp, bệnh tim, rối loạn miễn dịch) dễ bộc lộ

Do đó, việc để “mọi thứ trở lại bình thường” mà không khám chuyên sâu hoặc không theo dõi sát là một sai lầm nguy hiểm.

Những bước theo dõi sau khi bị Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) trong thai kỳ

Khám chuyên khoa thần kinh – tim mạch – sản

Sau cơn TIA, thai phụ cần được đánh giá bởi bác sĩ thần kinh để xác định yếu tố nguy cơ mạch máu não, đồng thời bác sĩ sản khoa và bác sĩ tim mạch sẽ phối hợp kiểm tra toàn diện.

Chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm cần thiết

Các khảo sát thường được thực hiện:

– MRI não không cản quang: để loại trừ đột quỵ nhỏ hoặc tổn thương mạch máu

– Siêu âm Doppler động mạch cảnh và động mạch sống nền: đánh giá tình trạng hẹp/tắc mạch

– Điện tim, Holter ECG (nếu cần): phát hiện rung nhĩ hoặc rối loạn nhịp tim

– Xét nghiệm máu: kiểm tra đông máu, mỡ máu, đường huyết, kháng thể tự miễn nếu nghi ngờ bệnh hệ thống

– Đo huyết áp thường xuyên: theo dõi tại nhà và tái khám định kỳ

Tất cả các khảo sát trên đều có thể thực hiện an toàn trong thai kỳ nếu được chỉ định đúng.

Dùng thuốc dự phòng – theo chỉ định chặt chẽ

Tùy theo nguyên nhân TIA và mức độ nguy cơ, bác sĩ có thể chỉ định:

– Thuốc chống kết tập tiểu cầu nhẹ (như aspirin liều thấp, thường được chấp nhận an toàn trong thai kỳ)

– Điều chỉnh huyết áp nếu tăng

– Bổ sung canxi, magne, acid folic và các vi chất theo dõi mạch máu não

– Chống đông (trong trường hợp có bệnh lý tim mạch hoặc cục máu đông), thường ưu tiên heparin trọng lượng phân tử thấp vì an toàn cho thai

– Tuyệt đối không tự dùng hoặc ngưng thuốc mà không có chỉ định.

Theo dõi sản khoa sát

– Siêu âm thai định kỳ để đánh giá phát triển thai và lưu lượng máu nhau thai

– Theo dõi nguy cơ tiền sản giật nếu có tiền sử tăng huyết áp hoặc rối loạn mạch máu

– Lập kế hoạch sinh phù hợp: tùy mức độ kiểm soát TIA, nguy cơ tim mạch và huyết động, bác sĩ sẽ chỉ định sinh thường hay sinh mổ

Hướng dẫn lối sống

Sau khi bị TIA, thai phụ nên:

– Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng, ngủ đúng giờ

– Giữ huyết áp ổn định, kiểm soát đường huyết (nếu có đái tháo đường)

– Vận động nhẹ nhàng, đi bộ, yoga bầu phù hợp thể trạng

– Ăn uống cân bằng, tránh thực phẩm quá mặn hoặc chứa chất kích thích

– Không hút thuốc, tránh tiếp xúc khói thuốc

Bao lâu nên tái khám?

Thông thường, sau TIA trong thai kỳ, thai phụ sẽ được hẹn:

– Tái khám mỗi 1–2 tuần trong 1 tháng đầu

– Sau đó, nếu ổn định, theo dõi mỗi 2–4 tuần đến khi sinh

– Tái khám ngay nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, như nói khó, tê yếu, nhìn mờ, choáng váng trở lại

– Sau sinh, mẹ nên tiếp tục được theo dõi tại chuyên khoa thần kinh – tim mạch ít nhất 3–6 tháng.

Kết luận

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) trong thai kỳ không chỉ là một sự cố thoáng qua, mà là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ, bệnh lý mạch máu não và tim mạch trong hiện tại lẫn tương lai. Việc theo dõi sát, khám đúng chuyên khoa, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ cho cả mẹ và thai nhi.