CÁC XÉT NGHIỆM CHẨN ĐOÁN TIỂU ĐƯỜNG

Tiểu đường (đái tháo đường) không còn là căn bệnh của riêng người lớn tuổi. Sự phát triển âm thầm của bệnh lý này khiến việc tầm soát và chẩn đoán sớm trở nên cực kỳ quan trọng. Vậy để biết mình có đang mắc tiểu đường hay không, hoặc đang trong giai đoạn “tiền tiểu đường”, các bác sĩ dựa vào những xét nghiệm nào? Dưới đây là những xét nghiệm phổ biến và có độ chính xác cao nhất hiện nay.

Đường huyết lúc đói (Fasting Plasma Glucose – FPG)

– Cách thực hiện: Bạn cần nhịn ăn từ 8–12 tiếng, sau đó lấy máu xét nghiệm vào buổi sáng.

– Chẩn đoán:

< 5.6 mmol/L: Bình thường

5.6 – 6.9 mmol/L: Tiền đái tháo đường

≥ 7.0 mmol/L: Đái tháo đường

Đây là xét nghiệm đơn giản, chi phí thấp, dễ thực hiện – thường được chỉ định đầu tiên.

HbA1c – Xét nghiệm đường huyết trung bình 3 tháng

– Cách thực hiện: Không cần nhịn ăn. Lấy máu tĩnh mạch để đo tỷ lệ hemoglobin bị gắn đường (glycosylated hemoglobin).

– Chẩn đoán:

< 5.7%: Bình thường

5.7 – 6.4%: Tiền đái tháo đường

≥ 6.5%: Đái tháo đường

Đây là xét nghiệm phản ánh mức đường huyết dài hạn – rất hữu ích trong chẩn đoán và theo dõi điều trị.

Nghiệm pháp dung nạp glucose (OGTT – Oral Glucose Tolerance Test)

– Cách thực hiện: Sau khi nhịn đói, bạn được lấy máu 1 lần, sau đó uống 75g glucose, rồi lấy máu lại sau 2 giờ.

– Chẩn đoán đường huyết sau 2 giờ:

< 7.8 mmol/L: Bình thường

7.8 – 11.0 mmol/L: Tiền đái tháo đường

≥ 11.1 mmol/L: Đái tháo đường

OGTT được xem là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán tiểu đường thai kỳ và cũng rất nhạy trong phát hiện rối loạn dung nạp glucose.

Đường huyết ngẫu nhiên (Random Plasma Glucose – RPG)

– Cách thực hiện: Lấy máu bất kỳ thời điểm nào trong ngày (không cần nhịn ăn).

– Nếu ≥ 11.1 mmol/L kèm triệu chứng (khát nhiều, tiểu nhiều, mệt mỏi…) → có thể chẩn đoán tiểu đường.

Thường được dùng trong cấp cứu hoặc sàng lọc nhanh khi người bệnh có dấu hiệu nghi ngờ.

Nên chọn xét nghiệm nào?

– Người khỏe mạnh, muốn tầm soát định kỳ → FPG và HbA1c

– Phụ nữ mang thai → OGTT

– Người có triệu chứng rõ (gầy sút, khát nước, tiểu nhiều) → HbA1c + FPG hoặc RPG

– Theo dõi hiệu quả điều trị → HbA1c là tiêu chuẩn hàng đầu

Lưu ý khi xét nghiệm

– Không dùng rượu bia, thuốc lá trước xét nghiệm

– Báo với bác sĩ nếu đang dùng thuốc (nhất là corticoid, lợi tiểu…)

– Không tự chẩn đoán tiểu đường chỉ dựa vào 1 lần đo → cần kết hợp các chỉ số và triệu chứng lâm sàng

Hiểu xét nghiệm – hiểu cơ thể – hành động đúng lúc. Việc xét nghiệm tiểu đường không chỉ dành cho người bệnh – mà là hành động thông minh để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân.