Ý NGHĨA CỦA CHỈ SỐ HBA1C TRONG KIỂM SOÁT ĐƯỜNG HUYẾT

Trong quản lý bệnh tiểu đường, chỉ số đường huyết lúc đói hay sau ăn là những con số quen thuộc. Nhưng chỉ số HbA1c mới thực sự là “tấm gương phản chiếu” mức độ kiểm soát đường huyết suốt cả một thời gian dài – và được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán và điều trị đái tháo đường trên toàn thế giới.

 HbA1c là gì?

HbA1c là viết tắt của Hemoglobin A1c – một dạng của huyết sắc tố trong hồng cầu gắn kết với glucose (đường) trong máu.

Khi đường huyết cao, lượng đường gắn vào hemoglobin càng nhiều → tỷ lệ HbA1c càng tăng.

Vì vòng đời của hồng cầu kéo dài khoảng 90–120 ngày, nên HbA1c phản ánh mức đường huyết trung bình trong 2–3 tháng gần nhất.

 HbA1c có ý nghĩa gì?

Nếu HbA1c dưới 5,7%, bạn có thể yên tâm rằng đường huyết đang ở mức bình thường. Nếu nằm trong khoảng từ 5,7% đến dưới 6,5%, đây là giai đoạn tiền đái tháo đường – một hồi chuông cảnh báo cần thay đổi lối sống ngay lập tức để không chuyển sang giai đoạn bệnh lý thực sự.

Khi chỉ số này từ 6,5% trở lên, nghĩa là bạn đã bị đái tháo đường, kể cả khi những xét nghiệm đường huyết ngẫu nhiên khác vẫn ở mức “bình thường”.

Đối với người đã được chẩn đoán mắc tiểu đường, chỉ số HbA1c cần được duy trì ở mức dưới 7% (theo khuyến cáo của các tổ chức y khoa uy tín như ADA) để hạn chế biến chứng.

Tại sao HbA1c quan trọng?

Bởi vì nó không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tạm thời như ăn uống, stress, giấc ngủ… HbA1c cho thấy bức tranh thật sự về khả năng kiểm soát đường huyết của bạn trong thời gian dài.

Nó cũng giúp bác sĩ điều chỉnh đơn thuốc, thay đổi chiến lược điều trị, và đánh giá nguy cơ biến chứng tim mạch, thần kinh, thận… trong tương lai gần.

Một người có đường huyết buổi sáng đẹp nhưng HbA1c vẫn cao nghĩa là họ kiểm soát đường huyết không ổn định – và điều đó nguy hiểm hơn họ tưởng.

Ai cần xét nghiệm HbA1c và khi nào?

Tất cả những người:

– Đã được chẩn đoán tiểu đường

– Có nguy cơ cao (béo phì, ít vận động, tiền sử gia đình…)

– Có dấu hiệu nghi ngờ như mệt mỏi, tiểu nhiều, khát nước

…đều nên xét nghiệm HbA1c.

Nếu bạn đang điều trị tiểu đường, mỗi 3 tháng nên làm xét nghiệm một lần để kiểm tra tiến triển. Nếu đã kiểm soát ổn định, có thể thực hiện mỗi 6 tháng.

Một vài lưu ý quan trọng

Tuy là chỉ số tin cậy, nhưng HbA1c có thể bị sai lệch trong một số trường hợp như thiếu máu, tan máu, bệnh lý về hồng cầu hoặc đang mang thai. Do đó, bác sĩ sẽ luôn kết hợp thêm các xét nghiệm khác và đánh giá tổng thể tình trạng lâm sàng.

“Đường huyết hôm nay có thể tốt, nhưng HbA1c sẽ kể bạn nghe cả một câu chuyện dài.” Hãy xét nghiệm định kỳ để biết mình đang đi đúng hướng hay cần thay đổi – bởi trong hành trình sống khỏe cùng tiểu đường, biết sớm chính là cứu sớm.