5 BỆNH LÝ CHUYỂN HÓA THƯỜNG GẶP Ở PHỤ NỮ MÃN KINH

Giai đoạn mãn kinh không chỉ gắn liền với sự thay đổi nội tiết tố và sinh lý, mà còn là “cột mốc” quan trọng khiến phụ nữ đối diện với nhiều bệnh lý chuyển hóa. Sự suy giảm estrogen gây rối loạn cân bằng năng lượng, phân bố mỡ và chuyển hóa đường – lipid, từ đó làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính. Dưới đây là 5 bệnh lý chuyển hóa thường gặp ở phụ nữ mãn kinh và cách phòng ngừa:

Béo bụng và thừa cân

– Nguyên nhân: Giảm estrogen khiến mỡ tập trung nhiều ở bụng, đồng thời tuổi tác làm giảm khối cơ, giảm tốc độ chuyển hóa.

– Hậu quả: Không chỉ ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn làm tăng nguy cơ hội chứng chuyển hóa, tiểu đường và bệnh tim mạch.

– Giải pháp: Ăn uống lành mạnh, tăng cường vận động (đặc biệt là bài tập kháng lực để duy trì cơ bắp), kiểm soát cân nặng và vòng eo (< 80 cm).

Tiểu đường type 2

– Nguyên nhân: Suy giảm estrogen gây kháng insulin, giảm khả năng kiểm soát đường huyết.

– Hậu quả: Tăng nguy cơ biến chứng tim mạch, thận, mắt, thần kinh.

– Giải pháp: Chế độ ăn ít đường, tinh bột hấp thụ nhanh; tăng rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt; tập luyện đều đặn; khám định kỳ để kiểm tra HbA1c và đường huyết lúc đói.

Rối loạn mỡ máu

– Nguyên nhân: Hormone estrogen giảm làm tăng cholesterol xấu (LDL-C, triglycerid) và giảm cholesterol tốt (HDL-C).

– Hậu quả: Nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

– Giải pháp: Hạn chế chất béo bão hòa (thịt đỏ, đồ chiên rán), tăng cường omega-3 từ cá béo, dầu thực vật; vận động ít nhất 150 phút/tuần; điều trị thuốc hạ mỡ máu nếu cần.

Tăng huyết áp

– Nguyên nhân: Estrogen có tác dụng bảo vệ mạch máu, khi suy giảm sẽ khiến thành mạch dễ xơ cứng, tăng huyết áp. Đồng thời, béo bụng và rối loạn mỡ máu là yếu tố cộng hưởng.

– Hậu quả: Tai biến mạch máu não, suy tim, bệnh thận mạn.

– Giải pháp: Giảm muối trong chế độ ăn (< 5g/ngày), duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá, kiểm tra huyết áp thường xuyên.

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

– Nguyên nhân: Kháng insulin, rối loạn lipid máu và béo bụng là những yếu tố chính dẫn đến tích mỡ trong gan.

– Hậu quả: Có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ, xơ gan và ung thư gan.

– Giải pháp: Ăn uống lành mạnh, giảm cân an toàn, tăng vận động, kiểm tra men gan định kỳ.

Phụ nữ mãn kinh đối diện với nhiều nguy cơ bệnh lý chuyển hóa. Điểm chung của tất cả là liên quan đến suy giảm estrogen, béo bụng và kháng insulin. Việc ăn uống khoa học – vận động đều đặn – giữ cân nặng ổn định – khám sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa giúp phụ nữ phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả các bệnh mạn tính, bảo vệ sức khỏe lâu dài.