CƯỜNG GIÁP Ở PHỤ NỮ MANG THAI: BIẾN CHỨNG NGUY HIỂM VÀ CÁCH XỬ LÝ

Vì sao cường giáp dễ bị bỏ sót trong thai kỳ?

Trong thời kỳ mang thai, cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi lớn về nội tiết và chuyển hóa. Một số biểu hiện như mệt mỏi, tim đập nhanh, sụt cân nhẹ trong 3 tháng đầu… rất dễ bị quy cho là “bình thường khi mang thai”. Chính điều này khiến các dấu hiệu cường giáp dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với biểu hiện sinh lý thai kỳ, dẫn đến chẩn đoán muộn.

Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, cường giáp ở phụ nữ mang thai có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi.

Những biến chứng nguy hiểm do cường giáp trong thai kỳ

Đối với mẹ:

– Tiền sản giật: Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất, gây cao huyết áp, tổn thương thận, gan và có thể đe dọa tính mạng.

– Sảy thai hoặc sinh non: Tỷ lệ cao hơn rõ rệt ở phụ nữ bị cường giáp không kiểm soát.

– Cơn bão giáp: Một tình trạng cấp cứu nội tiết với biểu hiện sốt cao, tim đập nhanh, rối loạn ý thức, có thể tử vong nếu không xử lý kịp thời.

– Suy tim: Do tim phải làm việc quá sức trong thời gian dài khi hormone tuyến giáp tăng cao.

– Tăng nguy cơ nhau bong non, băng huyết sau sinh.

Đối với thai nhi:

– Thai chậm phát triển trong tử cung.

– Sinh non hoặc thai chết lưu.

– Cường giáp bẩm sinh do kháng thể từ mẹ truyền sang con, khiến trẻ sinh ra tim đập nhanh, kích thích quá mức, khó bú và tăng nguy cơ tử vong sơ sinh.

Nguyên tắc điều trị cường giáp trong thai kỳ

Việc điều trị cần được cá thể hóa và thận trọng, nhằm đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi:

– Thuốc kháng giáp (antithyroid drugs) là lựa chọn đầu tay. Trong 3 tháng đầu, thường ưu tiên Propylthiouracil (PTU) vì ít gây dị tật. Từ tam cá nguyệt thứ hai trở đi, có thể chuyển sang Methimazole (MMI) để giảm độc tính trên gan.

– Không dùng iốt phóng xạ (I-131) trong thai kỳ vì có thể phá hủy tuyến giáp của thai nhi.

– Phẫu thuật cắt tuyến giáp chỉ được cân nhắc trong những trường hợp đặc biệt, khi thuốc không hiệu quả và chỉ nên thực hiện ở tam cá nguyệt thứ hai để giảm nguy cơ biến chứng.

– Theo dõi sát nồng độ TSH và FT4 mỗi 4–6 tuần/lần để điều chỉnh liều thuốc.

– Nếu mẹ có kháng thể TRAb cao, cần theo dõi sát thai nhi bằng siêu âm, đánh giá nhịp tim, sự phát triển và dấu hiệu cường giáp bẩm sinh.

Sau sinh: Cẩn trọng với nguy cơ tái phát

Cường giáp có thể thuyên giảm trong cuối thai kỳ nhưng lại tái phát mạnh sau sinh, do thay đổi nội tiết đột ngột. Phụ nữ sau sinh từng bị cường giáp cần theo dõi chặt chẽ ít nhất 6 tháng đầu, đặc biệt nếu có dự định cho con bú – vì một số thuốc kháng giáp có thể bài tiết qua sữa mẹ.

Cường giáp trong thai kỳ là tình trạng không thể xem nhẹ, bởi có thể gây biến chứng nặng nề cho cả mẹ và con. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, hầu hết phụ nữ vẫn có thể sinh con khỏe mạnh bình thường. Vì vậy, việc theo dõi hormone tuyến giáp nên là một phần của chăm sóc thai kỳ, đặc biệt với những người có tiền sử bệnh tuyến giáp hoặc các dấu hiệu nghi ngờ.