PHÂN BIỆT SUY GAN CẤP VÀ SUY GAN MẠN: NHẬN BIẾT SỚM ĐỂ BẢO VỆ LÁ GAN

Gan là cơ quan thầm lặng nhưng đảm nhiệm vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa, thải độc, tổng hợp protein và dự trữ năng lượng. Khi gan bị tổn thương nghiêm trọng, không thể đảm bảo các chức năng sống còn, tình trạng suy gan sẽ xảy ra. Trong thực hành lâm sàng, suy gan được chia thành hai dạng chính: suy gan cấp và suy gan mạn. Việc phân biệt hai thể bệnh này có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán, điều trị và tiên lượng.

Suy gan cấp là gì?

– Suy gan cấp là tình trạng gan đột ngột mất chức năng trong vòng vài ngày đến vài tuần, thường xảy ra ở người trước đó có gan bình thường hoặc chỉ tổn thương nhẹ. Đây là một cấp cứu nội khoa nguy hiểm, có thể dẫn đến hôn mê gan và tử vong nhanh chóng nếu không được can thiệp kịp thời.

– Nguyên nhân phổ biến của suy gan cấp bao gồm: ngộ độc thuốc (đặc biệt là paracetamol liều cao), viêm gan virus cấp (như viêm gan B, A), sốc nhiễm trùng, bệnh Wilson cấp, phản ứng thuốc độc gan hoặc các tình trạng thiếu máu nuôi gan nghiêm trọng.

– Triệu chứng của suy gan cấp thường khởi phát đột ngột với biểu hiện mệt mỏi, buồn nôn, vàng da nhanh, rối loạn ý thức và có thể nhanh chóng chuyển sang hôn mê gan. Do gan bị tổn thương nghiêm trọng trong thời gian ngắn, bệnh nhân dễ gặp các biến chứng nguy hiểm như phù não, rối loạn đông máu, suy thận và nhiễm trùng toàn thân.

Suy gan mạn là gì?

– Khác với suy gan cấp, suy gan mạn là hậu quả của quá trình tổn thương gan kéo dài, thường tiến triển qua nhiều năm. Tình trạng này phổ biến ở những bệnh nhân bị xơ gan do viêm gan virus mạn tính (viêm gan B, C), lạm dụng rượu, gan nhiễm mỡ không do rượu, bệnh gan tự miễn hoặc các rối loạn chuyển hóa như bệnh Wilson, ứ sắt.

– Bệnh tiến triển âm thầm trong thời gian dài, đôi khi không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Khi chức năng gan suy giảm nghiêm trọng, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu như vàng da kéo dài, cổ trướng (bụng to do tràn dịch), phù chân, mệt mỏi, chán ăn, xuất huyết dưới da, rối loạn tinh thần và các biến chứng như vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, bệnh não gan, ung thư gan.

Điểm khác biệt quan trọng giữa suy gan cấp và suy gan mạn

– Điểm khác biệt cơ bản nhất giữa hai thể bệnh này nằm ở tốc độ tiến triển và tiền sử bệnh gan. Suy gan cấp xảy ra nhanh chóng, nguy kịch trong thời gian ngắn và thường không có tiền sử bệnh gan mạn tính. Trong khi đó, suy gan mạn phát triển từ từ, kéo dài nhiều năm và thường được phát hiện muộn khi các biến chứng đã xuất hiện.

– Ngoài ra, bệnh nhân suy gan cấp cần cấp cứu khẩn cấp, nhiều trường hợp phải ghép gan để duy trì sự sống. Trong khi đó, người bị suy gan mạn có thể điều trị theo phác đồ lâu dài, tập trung vào kiểm soát nguyên nhân và phòng ngừa biến chứng, chỉ định ghép gan thường được lên kế hoạch từ trước.

Tầm quan trọng của việc nhận biết sớm

– Cả suy gan cấp và suy gan mạn đều là những tình trạng nghiêm trọng, đòi hỏi sự theo dõi và điều trị chuyên khoa. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo như vàng da đột ngột, rối loạn ý thức, phù, cổ trướng hay chảy máu bất thường là yếu tố then chốt giúp cứu sống người bệnh.

– Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ như mắc viêm gan B, C, uống rượu nhiều năm, có bệnh lý gan mạn tính hoặc đang sử dụng thuốc ảnh hưởng đến gan, hãy chủ động thăm khám định kỳ để kiểm tra chức năng gan, từ đó phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.

Bảo vệ gan không chỉ bằng cách hạn chế rượu bia, ăn uống lành mạnh mà còn cần thận trọng khi dùng thuốc, tiêm vaccine phòng viêm gan và chủ động điều trị các bệnh lý gan nền. Sức khỏe lá gan chính là chìa khóa cho một cơ thể khỏe mạnh toàn diện.