XƠ GAN VÀ SUY GAN MẠN: MỐI QUAN HỆ CHẶT CHẼ KHÔNG THỂ TÁCH RỜI

Gan là cơ quan đảm nhiệm hơn 500 chức năng thiết yếu, từ thải độc, chuyển hóa chất dinh dưỡng đến tổng hợp protein và yếu tố đông máu. Khi gan bị tổn thương nghiêm trọng và kéo dài, hậu quả thường gặp nhất chính là xơ gan, và từ đó dẫn đến suy gan mạn tính. Hai tình trạng này có mối quan hệ mật thiết – gần như không thể tách rời – trong tiến trình bệnh lý của gan.

Xơ gan là gì?

Xơ gan là quá trình mà các tế bào gan khỏe mạnh dần bị thay thế bởi mô sẹo (xơ hóa) do tổn thương kéo dài. Các mô xơ này làm cản trở lưu thông máu trong gan và làm suy giảm dần chức năng gan.

Nguyên nhân gây xơ gan thường gặp gồm:

– Viêm gan B, C mạn tính

– Uống rượu nhiều năm

– Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

– Bệnh gan tự miễn, bệnh chuyển hóa như Wilson, ứ sắt

Suy gan mạn là gì?

– Suy gan mạn xảy ra khi gan không còn khả năng thực hiện các chức năng sống còn do đã bị tổn thương nặng nề và kéo dài. Đây là hậu quả trực tiếp và cuối cùng của xơ gan tiến triển.

– Khi gan không còn đủ tế bào khỏe mạnh để duy trì hoạt động, người bệnh sẽ dần xuất hiện các dấu hiệu như:

– Vàng da, mệt mỏi, chán ăn

– Cổ trướng, phù chân

– Xuất huyết dưới da, chảy máu cam

– Rối loạn ý thức (bệnh não gan)

– Dễ nhiễm trùng, suy thận, suy đa cơ quan

Mối liên hệ không thể tách rời giữa xơ gan và suy gan mạn

– Xơ gan là nguyên nhân chính dẫn đến suy gan mạn. Gần như mọi trường hợp suy gan mạn đều có nền tảng là xơ gan – dù là phát hiện rõ hay còn ở giai đoạn sớm (xơ gan còn bù).

– Xơ gan càng tiến triển, nguy cơ suy gan càng cao. Khi xơ gan bước vào giai đoạn mất bù, chức năng gan suy giảm rõ rệt, cơ thể dễ rơi vào tình trạng suy đa cơ quan và tử vong nếu không được kiểm soát.

– Việc điều trị suy gan mạn bắt đầu từ kiểm soát xơ gan: điều trị nguyên nhân gây xơ gan, làm chậm tiến triển xơ hóa là cách duy nhất để trì hoãn suy gan mạn và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, ung thư gan, hôn mê gan.

Làm gì để ngăn xơ gan chuyển thành suy gan mạn?

– Phát hiện và điều trị sớm bệnh lý gan nền

– Viêm gan B/C: cần điều trị bằng thuốc kháng virus theo chỉ định.

– Gan nhiễm mỡ: thay đổi lối sống, giảm cân, kiểm soát đường huyết.

– Tuyệt đối kiêng rượu, thuốc độc gan

– Rượu là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan mất bù.

– Ăn uống khoa học, kiểm soát muối và đạm

– Giúp giảm cổ trướng, giảm nguy cơ hôn mê gan.

– Theo dõi định kỳ chức năng gan

– Siêu âm gan, đo chỉ số xơ hóa, xét nghiệm men gan, AFP…

– Ghép gan: phương pháp điều trị cuối cùng

– Khi gan mất chức năng hoàn toàn và không thể phục hồi, ghép gan là giải pháp duy nhất giúp cứu sống người bệnh.

Xơ gan và suy gan mạn là hai giai đoạn trong cùng một quá trình tiến triển bệnh lý gan. Nếu ví gan như một cỗ máy lọc máu kỳ diệu, thì xơ gan là sự bào mòn từng bộ phận – và suy gan mạn là lúc cỗ máy ấy ngừng hoạt động. Nhận biết sớm, điều trị nguyên nhân và thay đổi lối sống là cách hiệu quả nhất để ngăn chặn tiến triển từ xơ gan sang suy gan mạn.