NHỮNG BỆNH NỀN LÀM TĂNG NGUY CƠ BỊ CƠN THIẾU MÁU NÃO THOÁNG QUA (TIA) KHI MANG THAI MÀ BẠN NÊN TẦM SOÁT SỚM

Mang thai là giai đoạn đặc biệt trong cuộc đời người phụ nữ, nhưng cũng là thời điểm làm gia tăng nguy cơ mắc nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA – Transient Ischemic Attack). TIA được xem là “cơn đột quỵ cảnh báo” vì có thể là dấu hiệu sớm của đột quỵ thực sự trong tương lai. Đáng lo ngại hơn, một số bệnh lý nền thường gặp ở phụ nữ mang thai có thể âm thầm làm tăng nguy cơ này nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Dưới đây là những bệnh nền mà thai phụ nên chủ động tầm soát để giảm thiểu nguy cơ TIA:

Tăng huyết áp mạn tính

Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất liên quan đến TIA và đột quỵ. Ở phụ nữ mang thai, tăng huyết áp có thể đã xuất hiện từ trước thai kỳ hoặc phát sinh trong thai kỳ (tiền sản giật). Việc kiểm soát huyết áp không tốt có thể làm tổn thương thành mạch máu, thúc đẩy hình thành cục máu đông và gây ra TIA.

Lời khuyên: Thai phụ có tiền sử tăng huyết áp nên được theo dõi huyết áp sát sao trong suốt thai kỳ và sử dụng thuốc điều trị an toàn theo hướng dẫn của bác sĩ.

Đái tháo đường

Phụ nữ bị đái tháo đường type 1, type 2 hoặc đái tháo đường thai kỳ đều có nguy cơ cao bị tổn thương hệ mạch máu. Khi glucose máu tăng cao kéo dài, mạch máu bị viêm và dễ dẫn đến tình trạng tắc nghẽn vi mạch – yếu tố làm tăng nguy cơ TIA và đột quỵ.

Lời khuyên: Kiểm soát đường huyết tốt bằng chế độ ăn phù hợp, vận động nhẹ nhàng và dùng thuốc theo chỉ định sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng mạch máu trong thai kỳ.

Rối loạn lipid máu

Mặc dù nồng độ lipid máu có thể tăng sinh lý trong thai kỳ, nhưng nếu tăng quá mức hoặc có sẵn rối loạn lipid máu từ trước (tăng cholesterol LDL, triglycerid…), nguy cơ hình thành mảng xơ vữa và cục máu đông sẽ cao hơn, từ đó làm tăng khả năng bị TIA.

Lời khuyên: Nên tầm soát mỡ máu định kỳ nếu có tiền sử bệnh hoặc nguy cơ cao, nhất là ở phụ nữ béo phì, ít vận động, tiền sử gia đình có bệnh tim mạch sớm.

Bệnh tim mạch và rối loạn nhịp tim (đặc biệt rung nhĩ)

Rung nhĩ là một dạng rối loạn nhịp tim khiến dòng máu trong tim dễ bị ứ trệ và hình thành huyết khối. Nếu cục máu đông di chuyển lên não, nó có thể gây ra TIA hoặc đột quỵ. Bệnh van tim, bệnh tim bẩm sinh chưa được chẩn đoán cũng là những yếu tố nguy cơ đáng lưu ý.

Lời khuyên: Trước khi mang thai, phụ nữ có bệnh tim cần được đánh giá toàn diện và có kế hoạch chăm sóc riêng trong thai kỳ. Trong một số trường hợp, cần phối hợp theo dõi giữa bác sĩ tim mạch và sản khoa.

Các bệnh lý tự miễn (như Lupus ban đỏ hệ thống)

Lupus và một số bệnh tự miễn khác có thể gây viêm mạch máu và tăng nguy cơ huyết khối, dẫn đến TIA. Ngoài ra, việc sử dụng một số thuốc điều trị bệnh tự miễn cũng cần được cân nhắc kỹ trong thai kỳ để tránh biến chứng.

Lời khuyên: Nếu có bệnh tự miễn, thai phụ cần thông báo rõ cho bác sĩ sản khoa và tiếp tục điều trị dưới sự theo dõi chặt chẽ của chuyên gia chuyên ngành

Khi nào cần đi khám sớm?

Thai phụ nên đến cơ sở y tế để tầm soát nếu có bất kỳ dấu hiệu nào sau:

– Tê yếu đột ngột ở mặt, tay hoặc chân (nhất là một bên cơ thể)

– Rối loạn nói hoặc khó hiểu lời người khác

– Mất thăng bằng, chóng mặt, nhìn mờ thoáng qua

– Có tiền sử bệnh nền hoặc yếu tố nguy cơ kể trên

Kết luận

Cơn thiếu máu não thoáng qua trong thai kỳ là tình trạng không thể xem nhẹ. Việc nhận diện và tầm soát sớm các bệnh nền nguy cơ cao là bước quan trọng để bảo vệ cả mẹ và bé khỏi những biến chứng nghiêm trọng. Hãy chủ động khám sức khỏe trước khi mang thai hoặc trong giai đoạn đầu thai kỳ nếu bạn có yếu tố nguy cơ, để có kế hoạch chăm sóc thai sản phù hợp và an toàn.