THIẾU HỤT TESTOSTERONE (HYPOGONADISM) Ở NAM GIỚI – NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG

Testosterone là hormone sinh dục được sản sinh chủ yếu tại tế bào Leydig ở tinh hoàn và một lượng nhỏ của tuyến thượng thận từ tuần thứ 7 thai kỳ, tăng cao ở lứa tuổi dậy thì và độ tuổi 20-30 nam giới có lượng Testosterone đạt mức đỉnh điểm. Sau tuổi 30, lượng nội tiết tố nam bắt đầu suy giảm, và có biểu hiện rõ ở tuổi 40.

Thiếu hụt testosterone là gì?

Hypogonadism là tình trạng tuyến sinh dục (tinh hoàn) sản xuất không đủ testosterone – hormone sinh dục nam chính, hoặc không đáp ứng đúng với lượng hormone này. Đây là tình trạng rối loạn nội tiết thường gặp ở nam giới, nhất là khi tuổi ngày càng cao.

Nguyên nhân gây thiếu hụt testosterone

Có thể chia thành hai nhóm chính:

Nguyên phát (suy tinh hoàn) – tổn thương tại tinh hoàn

– Hội chứng Klinefelter (rối loạn di truyền)

– Tinh hoàn ẩn hoặc chấn thương tinh hoàn

– Viêm tinh hoàn do quai bị, xoắn tinh hoàn

– Hóa trị, xạ trị ung thư

– Lạm dụng steroid đồng hóa

Thứ phát (suy vùng dưới đồi – tuyến yên)

– U tuyến yên hoặc tổn thương vùng dưới đồi

– Suy tuyến yên do chấn thương sọ não, phẫu thuật, viêm não

– Dùng thuốc làm rối loạn trục nội tiết: opioids, corticosteroids, kháng androgen

– Béo phì, tiểu đường type 2, hội chứng chuyển hóa

Triệu chứng của thiếu testosterone ở nam giới

Tùy theo độ tuổi và mức độ thiếu hụt, triệu chứng có thể âm thầm hoặc biểu hiện rõ:

Triệu chứng sinh dục – sinh sản

– Giảm ham muốn tình dục

– Rối loạn cương dương

– Giảm số lượng và chất lượng tinh trùng

– Vô sinh

– Teo tinh hoàn, giảm lông tóc vùng sinh dục

Triệu chứng toàn thân

– Mệt mỏi kéo dài, giảm năng lượng sống

– Mất khối cơ, tăng mỡ (đặc biệt mỡ bụng)

– Loãng xương, đau lưng, dễ gãy xương

– Da khô, mất độ đàn hồi

– Khó ngủ, mất tập trung

Triệu chứng tâm thần – cảm xúc

– Dễ cáu gắt, lo âu, trầm cảm nhẹ

– Giảm trí nhớ, giảm sự tự tin

– Thiếu động lực sống và làm việc

Khi nào nên đi khám và xét nghiệm nội tiết nam?

Nam giới nên đến khám chuyên khoa nam học hoặc nội tiết khi có các dấu hiệu:

– Giảm ham muốn tình dục không rõ lý do

– Mệt mỏi dai dẳng dù đã nghỉ ngơi

– Rối loạn cương hoặc vô sinh

– Giảm cơ, tăng mỡ bất thường

– Loãng xương hoặc gãy xương sớm

– Rối loạn tâm trạng kéo dài

Việc xét nghiệm testosterone toàn phần và tự do (buổi sáng, lúc đói) sẽ giúp xác định có thiếu hụt nội tiết hay không. Cần kết hợp đánh giá LH, FSH, SHBG, Prolactin để xác định nguyên nhân và hướng điều trị phù hợp.