CÁC XÉT NGHIỆM ĐÁNH GIÁ CHỨC NĂNG GAN: KHI NÀO CẦN THỰC HIỆN?

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất và giữ vai trò thiết yếu trong chuyển hóa, thải độc, tổng hợp protein và điều hòa các hoạt động sống. Tuy nhiên, nhiều bệnh lý gan diễn tiến âm thầm và chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn. Vì vậy, xét nghiệm chức năng gan đóng vai trò quan trọng trong việc tầm soát, chẩn đoán và theo dõi điều trị các bệnh gan. Vậy xét nghiệm chức năng gan gồm những gì? Khi nào cần thực hiện? Hãy cùng tìm hiểu.

Xét nghiệm chức năng gan là gì?

Xét nghiệm chức năng gan (Liver Function Tests – LFTs) là nhóm xét nghiệm máu giúp đánh giá khả năng:

– Chuyển hóa và bài tiết của gan

– Tổng hợp protein quan trọng như albumin, yếu tố đông máu

– Phát hiện tình trạng viêm, hoại tử hoặc tổn thương tế bào gan

– Nhờ đó, bác sĩ có thể phát hiện sớm các bệnh lý gan như viêm gan virus, gan nhiễm mỡ, xơ gan, suy gan, ung thư gan… kể cả khi người bệnh chưa có triệu chứng.

Các chỉ số quan trọng trong xét nghiệm chức năng gan

Men gan (ALT, AST)

ALT (GPT): Tăng cao khi tế bào gan bị tổn thương, đặc hiệu cho gan.

AST (GOT): Có ở gan, tim, cơ… tăng trong tổn thương gan hoặc các cơ quan khác.

→ ALT và AST tăng cao thường gợi ý viêm gan cấp hoặc mạn.

GGT (Gamma-Glutamyl Transferase) và ALP (Alkaline Phosphatase)

Tăng cao trong ứ mật, tổn thương đường mật, hoặc do rượu, thuốc.

GGT đặc hiệu hơn cho gan và đường mật.

Bilirubin toàn phần và trực tiếp

Là sản phẩm phân hủy hồng cầu, được gan xử lý và đào thải.

Tăng bilirubin → gợi ý vàng da, tắc mật, viêm gan, xơ gan.

Albumin

Protein do gan sản xuất, phản ánh chức năng tổng hợp của gan.

Albumin thấp thường gặp trong suy gan mạn, xơ gan, suy dinh dưỡng.

INR hoặc PT (Thời gian prothrombin)

Đánh giá khả năng đông máu, do gan sản xuất các yếu tố đông máu.

PT kéo dài hoặc INR tăng là dấu hiệu giảm chức năng gan nặng.

Khi nào nên thực hiện xét nghiệm chức năng gan?

Bạn nên thực hiện xét nghiệm chức năng gan trong các trường hợp sau:

Tầm soát bệnh gan

Người có yếu tố nguy cơ: viêm gan B, C, uống rượu bia thường xuyên, béo phì, tiểu đường, dùng thuốc lâu dài.

Kiểm tra định kỳ 6–12 tháng/lần để phát hiện sớm tổn thương gan tiềm ẩn.

Khi có triệu chứng nghi ngờ bệnh gan

Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu.

Đau tức vùng hạ sườn phải, sụt cân không rõ lý do.

Xuất huyết dưới da, phù chân, cổ trướng…

Theo dõi bệnh lý gan mạn

Người đang điều trị viêm gan virus, xơ gan, gan nhiễm mỡ.

Theo dõi diễn tiến và đáp ứng điều trị.

Xét nghiệm chức năng gan là công cụ quan trọng trong chăm sóc sức khỏe, đặc biệt với những người có nguy cơ cao hoặc đang mắc bệnh gan. Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm tổn thương, theo dõi điều trị hiệu quả và bảo vệ lá gan – “nhà máy chuyển hóa” của cơ thể. Đừng chờ đến khi có dấu hiệu mới đi xét nghiệm. Chủ động kiểm tra chức năng gan là cách đơn giản nhưng hiệu quả để giữ gìn sức khỏe lâu dài.