TỔNG QUAN VỀ BỆNH ZONA THẦN KINH

Bệnh zona thần kinh là gì?

Bệnh zona thần kinh (Herpes Zoster) là một bệnh nhiễm trùng do virus Varicella-Zoster (VZV) – cùng loại virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi một người khỏi bệnh thủy đậu, virus không bị loại bỏ hoàn toàn mà vẫn tồn tại trong cơ thể ở trạng thái “ngủ” trong các hạch thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc cơ thể chịu các tác động tiêu cực, virus có thể tái hoạt động, gây ra bệnh zona thần kinh.

Bệnh biểu hiện bằng các mụn nước đỏ thành từng dải theo đường dây thần kinh trên cơ thể, kèm theo đau rát, ngứa và cảm giác bỏng rát khó chịu. Nếu không được điều trị kịp thời, zona có thể dẫn đến biến chứng đau dây thần kinh kéo dài.

Nguyên nhân gây bệnh zona thần kinh

Bệnh zona thần kinh xuất phát từ sự tái hoạt động của virus Varicella-Zoster (VZV) – loại virus gây bệnh thủy đậu. Nguyên nhân chính dẫn đến sự tái hoạt động của virus này bao gồm:

– Hệ miễn dịch suy yếu: Người có hệ miễn dịch kém do tuổi già, mắc bệnh mạn tính, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch hoặc trải qua hóa trị liệu có nguy cơ cao bị zona.

– Căng thẳng, stress kéo dài: Stress làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho virus VZV tái hoạt động.

– Thiếu dinh dưỡng: Cơ thể thiếu hụt các vitamin và khoáng chất quan trọng như vitamin C, D, B12 có thể làm giảm khả năng chống lại virus.

– Sử dụng thuốc steroid hoặc thuốc ức chế miễn dịch: Những thuốc này có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho virus hoạt động.

– Nhiễm trùng hoặc mắc bệnh cấp tính: Khi cơ thể đang phải chống lại các bệnh nhiễm trùng khác, hệ miễn dịch bị suy giảm, làm tăng nguy cơ bùng phát zona.

Cơ chế tái hoạt động của virus thủy đậu (Varicella-Zoster)

Sau khi một người mắc bệnh thủy đậu và hồi phục, virus Varicella-Zoster (VZV) không bị loại bỏ hoàn toàn mà vẫn tồn tại trong cơ thể, trú ẩn trong các hạch thần kinh cảm giác (hạch rễ lưng của tủy sống hoặc hạch sinh ba ở não).

Ở trạng thái bình thường, hệ miễn dịch kiểm soát và giữ virus trong trạng thái bất hoạt. Tuy nhiên, khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc cơ thể bị tác động bởi các yếu tố nguy cơ như stress, bệnh lý nền hoặc lão hóa, virus có thể “thức tỉnh”, di chuyển theo các sợi thần kinh đến vùng da tương ứng, gây ra những triệu chứng đặc trưng của bệnh zona thần kinh.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh zona thần kinh

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh zona thần kinh, bao gồm:

– Người cao tuổi (trên 50 tuổi): Hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi tác làm tăng nguy cơ tái hoạt động của virus VZV.

– Người có hệ miễn dịch kém: Bệnh nhân HIV/AIDS, ung thư, người ghép tạng hoặc đang điều trị bằng hóa trị, xạ trị.

– Người bị căng thẳng kéo dài: Stress ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ phát bệnh.

– Người mắc bệnh mạn tính: Tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh thận hoặc các bệnh tự miễn.

– Người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch hoặc corticosteroid dài ngày: Những loại thuốc này làm suy yếu khả năng miễn dịch của cơ thể.

– Phụ nữ mang thai: Nếu đã từng bị thủy đậu trước đó, phụ nữ mang thai cũng có nguy cơ mắc zona khi hệ miễn dịch thay đổi trong thai kỳ.

Bệnh zona thần kinh là một bệnh nhiễm trùng do virus Varicella-Zoster, có liên quan mật thiết đến bệnh thủy đậu. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể tái hoạt động và gây ra bệnh. Những người có hệ miễn dịch kém, người cao tuổi, bệnh nhân mắc bệnh mạn tính và người thường xuyên căng thẳng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Việc phòng ngừa thông qua tiêm vắc-xin, duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát căng thẳng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.