HỆ QUẢ LÂU DÀI CỦA THIẾU HỤT TESTOSTERONE Ở NAM GIỚI

Testosterone là hormone thiết yếu trong việc phát triển và duy trì đặc tính nam giới, đồng thời cũng ảnh hưởng tới hoạt động tình dục. Nồng độ testosterone thấp làm tăng nguy cơ tiến triển bệnh tim mạch ở nam giới, đồng thời cũng làm tăng nguy cơ tử vong sớm hơn, và làm suy giảm chất lượng cuộc sống của nam giới.

 Suy giảm hệ trục nội tiết – sinh sản nam

Testosterone là hormone chủ chốt điều hòa hoạt động của trục vùng dưới đồi – tuyến yên – tinh hoàn. Khi kéo dài thiếu testosterone:

– Trục nội tiết bị ức chế ngược, dẫn đến rối loạn phóng thích LH, FSH, làm giảm sản xuất tinh trùng.

– Tinh hoàn teo nhỏ dần, giảm chức năng sinh tinh → vô sinh vĩnh viễn nếu không can thiệp sớm.

– Ở mức độ nặng, gây mất đặc tính sinh dục nam: rụng lông, mất giọng trầm, teo cơ sinh dục.

 Loãng xương tiến triển âm thầm

Testosterone đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa xương, ức chế hủy xương và tăng tạo xương thông qua hoạt hóa osteoblast. Khi thiếu hụt lâu dài:

– Giảm mật độ xương toàn thân, đặc biệt ở cột sống, cổ xương đùi.

– Tăng nguy cơ loãng xương ở nam giới trên 50 tuổi, thường bị bỏ sót vì không được tầm soát như ở nữ.

– Hệ quả: gãy xương tự phát, đau lưng mạn tính, giảm chiều cao, biến dạng cột sống.

Gia tăng nguy cơ tim mạch và hội chứng chuyển hóa

Thiếu testosterone lâu dài làm rối loạn hàng loạt cơ chế chuyển hóa:

– Giảm nhạy cảm insulin → dễ dẫn đến đái tháo đường type 2.

– Tăng LDL, triglyceride, giảm HDL → thúc đẩy xơ vữa động mạch.

– Tích mỡ nội tạng → hội chứng chuyển hóa (Metabolic syndrome): gồm tăng huyết áp, béo phì, rối loạn lipid máu, đường huyết cao.

– Các yếu tố này kết hợp làm tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim mạn ở tuổi trung niên và cao tuổi.

Tổn thương chức năng thần kinh – nhận thức

Testosterone có các receptor tại vùng hải mã (hippocampus) – nơi điều khiển trí nhớ và cảm xúc. Thiếu hụt hormone này:

– Gây suy giảm trí nhớ ngắn hạn, giảm khả năng xử lý thông tin

– Tăng nguy cơ sa sút trí tuệ sớm, đặc biệt nếu đi kèm tiểu đường hoặc bệnh mạch máu não

– Gây mất cảm xúc tích cực, thờ ơ, dễ rơi vào trạng thái trầm cảm nội sinh khó điều trị bằng thuốc thông thường

Rối loạn giấc ngủ và nhịp sinh học

Testosterone liên quan đến duy trì giấc ngủ sâu và chất lượng. Khi thấp kéo dài, gây:

– Mất ngủ đầu giấc, thức dậy giữa đêm

– Rối loạn melatonin và nhịp sinh học

– Tăng mệt mỏi ban ngày, giảm hiệu suất lao động và trí tuệ

Suy giảm tâm lý – nhân cách nam giới

– Người thiếu testosterone thường mất cảm giác “nam tính” – điều ảnh hưởng sâu sắc đến hình ảnh bản thân và vai trò giới.

– Dễ cáu gắt, dễ xấu hổ, mất sự quyết đoán, dễ nhụt chí, rút lui khỏi xã hội.

– Tình trạng này nếu không được hỗ trợ tâm lý kịp thời dễ dẫn đến hội chứng “nam giới trầm lặng” – ngầm chịu đựng và dẫn đến hành vi tự hủy.

Suy giảm chất lượng sống toàn diện

Cuối cùng, tất cả các ảnh hưởng kể trên sẽ dẫn đến:

– Giảm năng suất làm việc, mất động lực phấn đấu

– Rạn nứt mối quan hệ tình cảm, hôn nhân

– Tăng phụ thuộc vào thuốc điều trị triệu chứng (loãng xương, tiểu đường, trầm cảm…)

– Rút ngắn tuổi thọ nếu không điều trị hormone đúng và đủ liều

Tóm lại, thiếu testosterone không chỉ đơn thuần là vấn đề tình dục, mà là bệnh nội tiết toàn thân, ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tổng thể nếu không được điều trị đúng và kịp thời.