CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ UNG THƯ PHỔI DI CĂN NÃO

Ung thư phổi di căn não là một trong những giai đoạn tiến triển nghiêm trọng của bệnh, thường gặp ở giai đoạn IV. Việc chẩn đoán và điều trị ung thư phổi di căn não nhằm kiểm soát triệu chứng, làm chậm sự tiến triển của bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân. Dưới đây là các bước chẩn đoán và các phương pháp điều trị hiệu quả:

Chẩn đoán ung thư phổi di căn não

Triệu chứng lâm sàng

Triệu chứng thần kinh: Đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, co giật, yếu/liệt một bên cơ thể, rối loạn nhận thức, mất thăng bằng.

Triệu chứng toàn thân: Mệt mỏi, sút cân không rõ nguyên nhân, suy giảm chức năng hô hấp.

Các phương pháp chẩn đoán

Chụp cộng hưởng từ (MRI):

Phương pháp chính xác nhất để phát hiện di căn não, cho hình ảnh rõ nét về vị trí, kích thước, và số lượng khối u.

Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan):

Phát hiện tổn thương trong não, đặc biệt khi MRI không khả dụng.

Chụp PET-CT:

Đánh giá mức độ di căn toàn thân và xác định các vị trí tổn thương khác ngoài não.

Xét nghiệm dịch não tủy (khi cần thiết):

Xác định sự hiện diện của tế bào ung thư trong dịch não tủy.

Sinh thiết khối u (nếu cần):

Lấy mẫu mô từ khối u để xác định bản chất ung thư hoặc loại trừ các nguyên nhân khác.

Điều trị ung thư phổi di căn não

Điều trị tập trung vào kiểm soát triệu chứng, giảm kích thước khối u, và cải thiện chất lượng cuộc sống. Các phương pháp chính bao gồm:

Xạ trị não

Xạ trị toàn bộ não (WBRT):

Áp dụng khi có nhiều khối u hoặc tổn thương lan rộng trong não.

Giúp giảm triệu chứng đau đầu, co giật và phù nề não.

Xạ trị định vị (Stereotactic Radiosurgery – SRS):

Sử dụng tia xạ tập trung cao độ vào các khối u nhỏ, hạn chế tổn thương mô lành.

Phù hợp với bệnh nhân có số lượng khối u giới hạn và thể trạng tốt.

Phẫu thuật

Chỉ định:

Khi chỉ có một hoặc vài khối u lớn, dễ tiếp cận, và bệnh nhân đủ sức khỏe để thực hiện.

Lợi ích:

Giảm nhanh áp lực nội sọ, loại bỏ trực tiếp khối u.

Có thể kết hợp với xạ trị sau phẫu thuật để kiểm soát tái phát.

 Liệu pháp nhắm trúng đích

Cơ chế:

Thuốc nhắm vào các đột biến gen cụ thể (EGFR, ALK, ROS1) trong tế bào ung thư.

Các thuốc thường dùng:

Erlotinib, Gefitinib, Osimertinib (EGFR).

Crizotinib, Alectinib (ALK).

Ưu điểm:

Hiệu quả tốt ở bệnh nhân có đột biến gen, đặc biệt trong kiểm soát di căn não.

Liệu pháp miễn dịch

Cơ chế:

Sử dụng thuốc kích thích hệ miễn dịch tấn công tế bào ung thư, chẳng hạn như Pembrolizumab, Nivolumab.

Ưu điểm:

Tăng cường khả năng kiểm soát bệnh, đặc biệt khi kết hợp với các liệu pháp khác.

Hóa trị

Chỉ định:

Khi liệu pháp nhắm trúng đích không phù hợp hoặc di căn rộng.

Tác dụng:

Hóa trị giúp làm giảm khối u nhưng ít hiệu quả đối với di căn não do hàng rào máu não hạn chế tác động của thuốc.

Điều trị giảm nhẹ (Palliative Care)

Mục tiêu:

Giảm đau, kiểm soát phù não và triệu chứng thần kinh.

Thuốc thường dùng:

Corticosteroid (như Dexamethasone): Giảm phù nề và áp lực nội sọ.

Thuốc chống co giật: Phòng ngừa và kiểm soát co giật.

Thuốc giảm đau: Giảm đau đầu và đau do di căn.

Kế hoạch điều trị cá nhân hóa

Điều trị ung thư phổi di căn não phụ thuộc vào:

– Mức độ lan rộng của khối u: Số lượng, vị trí và kích thước khối u trong não.

– Thể trạng bệnh nhân: Đánh giá tổng quát sức khỏe, chức năng các cơ quan.

– Đột biến gen: Xác định liệu pháp nhắm trúng đích có phù hợp hay không.

Tiên lượng và thời gian sống

– Không điều trị: Thời gian sống trung bình khoảng 1-2 tháng.

– Điều trị tích cực: Với liệu pháp nhắm trúng đích, xạ trị hoặc phẫu thuật, thời gian sống có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm.

– Yếu tố tiên lượng tốt:

+ Thể trạng khỏe mạnh.

+ Số lượng khối u trong não giới hạn (<4 khối u).

+ Có đột biến gen nhạy cảm với điều trị.

Lời khuyên cho bệnh nhân và gia đình

– Theo dõi triệu chứng: Nếu có đau đầu dữ dội, buồn nôn, hoặc co giật, cần báo ngay cho bác sĩ.

– Điều trị kịp thời: Thảo luận với bác sĩ để chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

– Hỗ trợ tâm lý: Chăm sóc tinh thần và sự đồng hành của gia đình rất quan trọng để bệnh nhân vượt qua giai đoạn khó khăn.

Chẩn đoán và điều trị ung thư phổi di căn não đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các phương pháp xạ trị, phẫu thuật, liệu pháp nhắm trúng đích và giảm nhẹ triệu chứng. Với các tiến bộ y học hiện đại, việc kiểm soát bệnh đã đạt nhiều kết quả tích cực, giúp cải thiện chất lượng sống và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.