CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ HÀNG ĐẦU GÂY ĐỘT QUỴ

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai trên thế giới và là nguyên nhân hàng đầu để lại di chứng tàn phế vĩnh viễn. Điều đáng nói là, phần lớn các ca đột quỵ có thể phòng ngừa được nếu nhận diện và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ. Vậy đâu là những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột quỵ mà chúng ta cần đặc biệt chú ý?

Tăng huyết áp – “Kẻ giấu mặt” thầm lặng

Tăng huyết áp được xem là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất dẫn đến cả hai loại đột quỵ: nhồi máu não và xuất huyết não.

Huyết áp cao kéo dài sẽ làm tổn thương thành mạch máu, khiến chúng dễ bị vỡ (gây xuất huyết) hoặc hình thành mảng xơ vữa, cục máu đông (gây tắc mạch).

Điều đáng lo là nhiều người không biết mình bị cao huyết áp do bệnh thường không gây triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, việc đo huyết áp định kỳ và điều trị theo chỉ định là chìa khóa để ngăn ngừa đột quỵ.

Đái tháo đường – Tác động âm thầm đến mạch máu não

Người mắc đái tháo đường có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 1,5–2 lần so với người bình thường.

Lượng đường huyết cao trong thời gian dài làm hỏng hệ thống mạch máu nhỏ, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, gây tắc nghẽn lưu thông máu đến não.

Kiểm soát tốt đường huyết bằng chế độ ăn, luyện tập và thuốc theo hướng dẫn bác sĩ là cách giúp giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm như đột quỵ.

Rối loạn mỡ máu – “Tắc đường” dẫn máu lên não

Rối loạn lipid máu, đặc biệt là tăng LDL-C (cholesterol xấu), dẫn đến hình thành các mảng xơ vữa làm hẹp hoặc tắc mạch máu não.

Khi cục máu đông hình thành trên nền xơ vữa, nguy cơ nhồi máu não sẽ tăng đột biến.

Việc kiểm tra mỡ máu định kỳ, thay đổi chế độ ăn uống và điều trị đúng cách giúp phòng tránh nguy cơ này.

Bệnh tim mạch – Nhất là rung nhĩ

Một số bệnh lý tim, đặc biệt là rung nhĩ – tình trạng tim đập không đều – khiến máu bị ứ đọng trong tim và dễ hình thành huyết khối.

Các cục máu đông này có thể theo dòng máu lên não và gây tắc mạch não đột ngột (gây đột quỵ nhồi máu não).

Những người có tiền sử tim mạch nên được bác sĩ đánh giá nguy cơ đột quỵ và có thể cần dùng thuốc chống đông theo chỉ định.

Thừa cân, béo phì – Không chỉ là vấn đề ngoại hình

Béo phì không chỉ làm tăng nguy cơ cao huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu – mà còn làm tăng gánh nặng lên hệ tim mạch, nội tiết và thần kinh.

Mỡ nội tạng – đặc biệt quanh gan và tim – là loại mỡ nguy hiểm có liên quan chặt chẽ đến nguy cơ đột quỵ và các biến chứng tim mạch khác.

Duy trì chỉ số BMI hợp lý, ăn uống lành mạnh và vận động thường xuyên là chìa khóa để giảm nguy cơ.

Hút thuốc lá và lạm dụng rượu bia

Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây xơ vữa động mạch, làm tăng huyết áp và tăng khả năng hình thành cục máu đông.

Rượu bia sử dụng thường xuyên, đặc biệt với lượng lớn, cũng làm tăng nguy cơ rung nhĩ, huyết áp cao và tổn thương mạch máu não.

Ngừng hút thuốc và hạn chế rượu bia không chỉ tốt cho não bộ mà còn giảm đáng kể các bệnh lý mạn tính khác.

Căng thẳng, ít vận động, thiếu ngủ

Stress kéo dài, ngồi lâu, lười vận động và giấc ngủ kém chất lượng đều góp phần làm rối loạn huyết áp, nội tiết, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch – nền tảng của đột quỵ.

Thay vì chỉ chú trọng ăn uống, hãy ưu tiên cả sức khỏe tinh thần và lối sống vận động tích cực mỗi ngày.

Tiền sử đột quỵ hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA)

Nếu bạn đã từng bị đột quỵ hoặc TIA (cơn thiếu máu não thoáng qua), thì nguy cơ bị đột quỵ thực sự sẽ cao hơn gấp nhiều lần người bình thường.

Vì vậy, những người này cần được theo dõi sát, dùng thuốc đều đặn và có lối sống khoa học để ngăn ngừa tái phát.

Đột quỵ không xảy ra một cách “bất ngờ” như nhiều người vẫn nghĩ – nó là hệ quả của quá trình tổn thương mạch máu âm thầm kéo dài bởi các yếu tố nguy cơ. Nhận biết sớm – Chủ động kiểm soát – Kiên trì thay đổi lối sống là ba nguyên tắc vàng giúp bạn và người thân phòng tránh đột quỵ hiệu quả.