BIẾN CHỨNG THẬN Ở NGƯỜI TIỂU ĐƯỜNG GIAI ĐOẠN CUỐI

Tiểu đường không chỉ ảnh hưởng đến đường huyết. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể âm thầm tàn phá hệ thống mạch máu nhỏ trong cơ thể – đặc biệt là ở thận, cơ quan có vai trò lọc máu và loại bỏ độc tố. Trong nhiều trường hợp, biến chứng thận do tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy thận mạn giai đoạn cuối, buộc bệnh nhân phải sống phụ thuộc vào lọc máu định kỳ hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Tại sao tiểu đường gây tổn thương thận?

Mỗi quả thận có hơn 1 triệu nephron – đơn vị lọc máu nhỏ xíu. Khi đường huyết tăng cao kéo dài:

– Lượng đường dư thừa làm tổn thương thành mạch máu nhỏ tại thận

– Gây tăng áp lực lọc, viêm vi cầu thận

– Protein bắt đầu rò rỉ vào nước tiểu (đạm niệu – dấu hiệu sớm)

– Qua thời gian, chức năng lọc suy giảm dần → dẫn tới suy thận mạn

Dấu hiệu cảnh báo tổn thương thận ở người tiểu đường

– Tiểu đêm nhiều, nước tiểu có bọt trắng (đạm niệu)

– Phù chân, phù mặt – nhất là vào buổi sáng

– Mệt mỏi mạn tính, chán ăn, buồn nôn nhẹ

– Huyết áp tăng dần dù đang dùng thuốc

– Thiếu máu, da xanh, chóng mặt – do thận không sản xuất đủ erythropoietin

– Tiểu ít, tiểu sẫm màu hoặc không tiểu được – dấu hiệu nguy cấp

Xét nghiệm giúp phát hiện biến chứng thận sớm

– Microalbumin niệu (đạm niệu vi thể): phát hiện rò rỉ protein ở giai đoạn rất sớm

– Creatinin huyết thanh và eGFR: đánh giá mức lọc cầu thận

– Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu: phát hiện hồng cầu, bạch cầu, đạm

– Siêu âm thận: đánh giá cấu trúc, teo thận, giãn đài bể thận

🕒 Khuyến cáo: Người tiểu đường nên kiểm tra chức năng thận ít nhất 1–2 lần/năm, ngay cả khi chưa có triệu chứng.

Suy thận giai đoạn cuối: Lọc máu suốt đời – thử thách không dễ dàng

– Khi chức năng lọc cầu thận giảm dưới 15%, người bệnh bước vào giai đoạn cuối của suy thận, với lựa chọn điều trị duy nhất:

– Lọc máu chu kỳ (thẩm phân máu hoặc thẩm phân phúc mạc)

– Ghép thận (nếu có người hiến phù hợp và đủ điều kiện)

💡 Lọc máu không điều trị tiểu đường, mà chỉ thay thế chức năng lọc thải của thận. Người bệnh vẫn phải kiểm soát đường huyết nghiêm ngặt, đồng thời:

– Theo dõi cân nặng, huyết áp

– Hạn chế nước, muối, kali, phốt-pho

– Tuân thủ lịch lọc máu định kỳ, thường là 2–3 lần/tuần

– Việc phụ thuộc vào lọc máu ảnh hưởng nặng nề đến thể chất, tinh thần và chi phí sống của người bệnh.

Làm thế nào để phòng ngừa biến chứng thận do tiểu đường?

Dù biến chứng thận là phổ biến, nhưng hoàn toàn có thể làm chậm hoặc ngăn chặn được nếu:

– Kiểm soát đường huyết tốt (HbA1c < 7%)

– Duy trì huyết áp < 130/80 mmHg

– Dùng thuốc bảo vệ thận đúng chỉ định: ức chế men chuyển, ức chế thụ thể ARB

– Kiểm soát mỡ máu, ngưng hút thuốc, hạn chế đạm động vật

– Xét nghiệm microalbumin niệu định kỳ

“Tiểu đường không giết chết bạn bằng cơn đau – mà bằng những tổn thương thầm lặng trong thận, tim, mắt và thần kinh.” Đừng chờ đến khi phải lọc máu mới quan tâm đến thận. Hãy kiểm soát đường huyết và chức năng thận từ hôm nay – vì ngày mai không còn kịp.