CHẨN ĐOÁN HỘI CHỨNG BUỒNG TRỨNG ĐA NANG (PCOS): NHỮNG XÉT NGHIỆM CẦN THIẾT KHÔNG NÊN BỎ QUA

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) không thể chẩn đoán chỉ dựa vào triệu chứng bên ngoài. Nhiều người vẫn có kinh nguyệt, da không mụn, vóc dáng không béo… nhưng bên trong lại không rụng trứng hoặc rối loạn nội tiết nặng. Do đó, xét nghiệm nội tiết và siêu âm là chìa khóa quan trọng giúp phát hiện sớm và điều trị đúng hướng.

Chẩn đoán PCOS dựa theo tiêu chuẩn Rotterdam (2003):

Bạn chỉ cần có ít nhất 2 trong 3 dấu hiệu sau đây để được xác định mắc PCOS:

– Kinh nguyệt không đều hoặc không rụng trứng.

– Tăng androgen (biểu hiện ra ngoài như mụn, lông rậm, rụng tóc… hoặc tăng qua xét nghiệm máu).

– Buồng trứng có nhiều nang nhỏ (qua siêu âm).

Các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán PCOS

Xét nghiệm hormone sinh sản

Đây là nhóm xét nghiệm để kiểm tra quá trình rụng trứng và chức năng buồng trứng:

– FSH (Follicle Stimulating Hormone): hormone kích thích trứng phát triển. Ở người PCOS, FSH thường thấp.

– LH (Luteinizing Hormone): hormone tạo hoàng thể. Thường tăng cao trong PCOS, đặc biệt tỉ lệ LH/FSH > 2:1 là dấu hiệu đặc trưng.

– Estradiol (E2): một dạng estrogen, để đánh giá hoạt động của nang trứng.

– Progesterone (ngày 21 của chu kỳ): kiểm tra xem có rụng trứng hay không.

Xét nghiệm hormone androgen (hormone “nam”)

Nhóm này dùng để xác định có tình trạng tăng androgen nội sinh, là đặc điểm cốt lõi của PCOS:

– Testosterone toàn phần và tự do: nếu tăng → có dấu hiệu nam hóa.

– DHEA-S (Dehydroepiandrosterone sulfate): đánh giá hoạt động tuyến thượng thận.

– Androstenedione: một dạng androgen khác, cũng thường tăng trong PCOS.

AMH (Anti-Mullerian Hormone)

– Là xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng.

– Ở phụ nữ mắc PCOS, AMH thường rất cao do buồng trứng có nhiều nang nhỏ chưa trưởng thành.

Xét nghiệm chuyển hóa và kháng insulin

PCOS không chỉ là rối loạn sinh sản mà còn ảnh hưởng đến chuyển hóa, nên cần kiểm tra:

– Đường huyết lúc đói

– Insulin huyết thanh

– HOMA-IR (đánh giá mức độ kháng insulin)

– HbA1c (đường huyết trung bình 3 tháng)

– Lipid máu (cholesterol, triglycerid) để phát hiện rối loạn mỡ máu sớm

Xét nghiệm tuyến giáp và prolactin

Để loại trừ các nguyên nhân nội tiết khác cũng gây rối loạn kinh nguyệt:

– TSH, FT3, FT4: kiểm tra chức năng tuyến giáp

– Prolactin: nếu quá cao, có thể gây vô kinh, rối loạn rụng trứng

Siêu âm đầu dò buồng trứng (siêu âm nang noãn)

Đây là bước không thể thiếu trong chẩn đoán PCOS:

– Bác sĩ sẽ quan sát số lượng nang nhỏ (2–9mm) trên buồng trứng.

Nếu có ≥12 nang nhỏ hoặc thể tích buồng trứng >10 cm³ → phù hợp tiêu chuẩn PCOS.

💡 Lưu ý: Siêu âm nên thực hiện vào ngày 2–5 của chu kỳ kinh và tốt nhất là siêu âm đầu dò qua đường âm đạo (nếu đã quan hệ tình dục) để có kết quả chính xác hơn.

Tóm lại, bộ xét nghiệm chẩn đoán PCOS nên bao gồm:

FSH, LH, Estradiol, Progesterone

Testosterone, DHEA-S, Androstenedione

AMH

Glucose, Insulin, HOMA-IR, HbA1c, mỡ máu

TSH, FT4, Prolactin

Siêu âm buồng trứng

Nếu bạn nghi ngờ mình bị PCOS – hãy không tự điều trị bằng thực phẩm chức năng hay thuốc nội tiết mà chưa có chẩn đoán rõ ràng. Việc xét nghiệm sớm sẽ giúp bác sĩ:

Đưa ra phác đồ điều trị phù hợp (điều hòa kinh, hỗ trợ sinh sản, kiểm soát chuyển hóa).

Ngăn ngừa các biến chứng như vô sinh, tiểu đường type 2, tăng cân, trầm cảm.