NGƯỜI CAO TUỔI VÀ NGUY CƠ XƠ GAN DO THUỐC

Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chuyển hóa và thải trừ hầu hết các loại thuốc mà con người sử dụng. Ở người cao tuổi, chức năng gan suy giảm theo thời gian khiến gan dễ bị tổn thương bởi các chất độc hại, trong đó có thuốc. Một trong những hậu quả nghiêm trọng là xơ gan do thuốc, tình trạng cần được nhận biết và phòng ngừa sớm.

Vì sao người cao tuổi dễ bị tổn thương gan do thuốc?

– Suy giảm chức năng gan theo tuổi: Lưu lượng máu đến gan giảm, khả năng khử độc và chuyển hóa thuốc chậm hơn.

– Sử dụng nhiều thuốc cùng lúc: Người lớn tuổi thường mắc bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch… nên phải dùng nhiều loại thuốc kéo dài (gọi là đa dược trị liệu).

– Tăng nhạy cảm với độc tính: Một số thuốc bình thường có thể dung nạp tốt ở người trẻ nhưng lại gây độc ở người lớn tuổi do gan yếu và khả năng sửa chữa tổn thương kém.

Những loại thuốc dễ gây hại cho gan

– Thuốc giảm đau hạ sốt: Đặc biệt là paracetamol liều cao hoặc dùng kéo dài.

– Thuốc chống lao: Như rifampicin, isoniazid – thường phải dùng lâu dài và kết hợp.

– Thuốc kháng nấm, kháng sinh: Như ketoconazole, erythromycin, amoxicillin-clavulanate…

– Thuốc hạ lipid máu, điều trị động kinh, chống trầm cảm: Có thể gây tăng men gan hoặc tổn thương gan nếu không theo dõi đúng.

– Thuốc thảo dược không rõ nguồn gốc: Một số loại thuốc nam, thuốc bổ gan trôi nổi chứa chất độc cho gan hoặc bị nhiễm độc kim loại nặng.

Dấu hiệu cảnh báo gan đang tổn thương

– Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn

– Vàng da, vàng mắt

– Nước tiểu sẫm màu

– Ngứa da toàn thân

– Đau tức hạ sườn phải

– Men gan tăng cao (phát hiện khi làm xét nghiệm máu)

Làm sao để phòng tránh xơ gan do thuốc ở người cao tuổi?

– Uống thuốc đúng chỉ định, đủ liều, đúng thời gian.

– Không tự ý dùng thêm thuốc bổ, thuốc dân gian hoặc mua thuốc không rõ nguồn gốc.

– Thông báo đầy đủ cho bác sĩ tất cả các loại thuốc đang dùng, kể cả thực phẩm chức năng.

– Làm xét nghiệm men gan định kỳ, đặc biệt khi đang dùng thuốc có nguy cơ gây độc gan.

– Hạn chế rượu bia, ăn uống cân bằng để giảm gánh nặng cho gan.

Xơ gan do thuốc là biến chứng thầm lặng nhưng có thể phòng ngừa được nếu người cao tuổi và người thân nhận thức rõ rủi ro. Đừng xem thường các triệu chứng mệt mỏi, vàng da hay đau tức hạ sườn – đó có thể là lời “cầu cứu” từ gan. Hãy cẩn trọng khi dùng thuốc và luôn có sự đồng hành của bác sĩ trong quá trình điều trị.