NGUYÊN NHÂN GÂY SUY BUỒNG TRỨNG SỚM: DI TRUYỀN, TỰ MIỄN HAY DO LỐI SỐNG?

Suy buồng trứng sớm không chỉ khiến phụ nữ đối diện với nguy cơ mất khả năng sinh sản trước tuổi 40, mà còn kéo theo nhiều hệ lụy sức khỏe khác như loãng xương, tim mạch, rối loạn tâm lý. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến căn bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm này?

Di truyền – Khi gen “im lặng” nhưng không vô hại

Một số bất thường di truyền có thể dẫn đến suy buồng trứng sớm:

– Hội chứng Turner (thiếu một phần hoặc toàn bộ nhiễm sắc thể X): trẻ gái có thể không phát triển buồng trứng đầy đủ.

– Fragile X (đột biến tiền gen FMR1): ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng, đặc biệt trong các trường hợp có tiền sử gia đình.

– Di truyền gia đình: Nếu mẹ hoặc chị gái từng mắc POI, nguy cơ của bạn cao hơn trung bình.

🎯 Gợi ý: Nếu có người thân mắc POI, bạn nên kiểm tra nội tiết và tầm soát sớm.

Tự miễn – Khi cơ thể quay lưng với chính mình

Trong một số trường hợp, hệ miễn dịch của cơ thể hiểu nhầm buồng trứng là “kẻ lạ” và tấn công chúng, làm tổn thương mô buồng trứng và gây suy giảm chức năng.

Các bệnh tự miễn liên quan:

– Viêm tuyến giáp Hashimoto

– Bệnh Addison (suy tuyến thượng thận nguyên phát)

– Tiểu đường tuýp 1

– Hội chứng đa tuyến nội tiết tự miễn (APS)

🧬 Xét nghiệm kháng thể tự miễn là một bước quan trọng trong chẩn đoán POI không rõ nguyên nhân.

Hóa trị, xạ trị – Khi điều trị ung thư để lại hệ lụy

Các liệu pháp điều trị ung thư như hóa trị và xạ trị có thể làm tổn thương các nang noãn trong buồng trứng, khiến chúng không thể hoạt động bình thường.

Tổn thương càng nặng nếu:

– Liều điều trị cao

– Tác động trực tiếp vào vùng bụng – chậu

– Bệnh nhân dưới 30 tuổi (vì buồng trứng vẫn còn đang hoạt động mạnh)

➡️ Giải pháp hiện đại: Đông trữ trứng/nang noãn trước điều trị ung thư – bảo tồn khả năng sinh sản.

Phẫu thuật và can thiệp y khoa

– Phẫu thuật cắt buồng trứng (toàn phần hoặc một phần)

– Phẫu thuật u nang buồng trứng (nếu ảnh hưởng đến mô lành)

– Nạo phá thai nhiều lần, gây tổn thương nội mạc tử cung và trục dưới đồi – tuyến yên

Lối sống – Thủ phạm bị “xem nhẹ” nhưng cực kỳ nguy hiểm

Lối sống không lành mạnh có thể thúc đẩy quá trình suy buồng trứng sớm, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao:

– Thức khuya kéo dài, stress nặng

– Hút thuốc lá, rượu bia thường xuyên

– Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, giảm cân quá mức

– Tập luyện quá sức hoặc hoàn toàn không vận động

🎯 Điều chỉnh lối sống kịp thời có thể giúp làm chậm tiến triển bệnh và cải thiện triệu chứng.

Vậy có phòng ngừa được không?

Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn các nguyên nhân di truyền hay tự miễn, nhưng việc:

– Chủ động tầm soát nội tiết sớm

– Bảo vệ sức khỏe sinh sản khi điều trị bệnh khác

– Giữ gìn lối sống cân bằng, khoa học

…sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ và phát hiện bệnh kịp thời để có hướng xử trí phù hợp.

Suy buồng trứng sớm có thể bắt nguồn từ những yếu tố ngoài tầm kiểm soát như gen và miễn dịch, nhưng chính lối sống hiện đại thiếu cân bằng mới là thứ khiến nó âm thầm gia tăng từng ngày. Hiểu đúng – sống chủ động – kiểm tra định kỳ chính là vũ khí bảo vệ bạn khỏi nỗi ám ảnh mang tên suy buồng trứng sớm.