LOÃNG XƯƠNG Ở PHỤ NỮ SAU MÃN KINH

Loãng xương là một vấn đề sức khỏe phổ biến ở phụ nữ sau mãn kinh, làm tăng nguy cơ gãy xương và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Dưới đây là lý do tại sao phụ nữ mãn kinh dễ bị loãng xương hơn và vai trò của liệu pháp thay thế hormon (HRT) trong điều trị.

Tại sao phụ nữ mãn kinh dễ bị loãng xương hơn?

Suy giảm hormone estrogen

Vai trò của estrogen:

Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ xương, ức chế quá trình tiêu xương (resorption) và thúc đẩy quá trình hình thành xương.

Tác động của mãn kinh:

Sau mãn kinh, nồng độ estrogen trong cơ thể giảm mạnh, dẫn đến mất cân bằng giữa quá trình tạo xương và tiêu xương.

Xương bị phá hủy nhanh hơn so với tốc độ tạo xương, dẫn đến giảm mật độ xương và loãng xương.

Tốc độ mất xương nhanh

Trong 5-10 năm đầu sau mãn kinh, phụ nữ có thể mất từ 10-20% khối lượng xương. Đây là giai đoạn nguy cơ loãng xương cao nhất.

Thiếu hụt canxi và vitamin D

Sau mãn kinh, khả năng hấp thụ canxi ở ruột giảm đi, làm cho việc cung cấp khoáng chất cho xương không đủ.

Sự thiếu hụt vitamin D, thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi, làm giảm khả năng hấp thụ canxi và ảnh hưởng đến sức khỏe xương.

Các yếu tố nguy cơ khác

– Tiền sử gia đình: Phụ nữ có mẹ hoặc bà bị loãng xương có nguy cơ cao hơn.

– Lối sống:

Hút thuốc lá, uống rượu bia, ít vận động.

Chế độ ăn thiếu canxi và vitamin D trong thời gian dài.

– Các bệnh lý mãn tính:

Bệnh cường giáp, viêm khớp dạng thấp, hoặc các bệnh lý tiêu hóa làm giảm hấp thụ chất dinh dưỡng.

Hormon và vai trò của liệu pháp thay thế hormon (HRT)

Hormon và sức khỏe xương

Estrogen:

Giảm quá trình tiêu xương và bảo vệ mật độ xương.

Thúc đẩy sản xuất collagen, yếu tố quan trọng trong cấu trúc của xương.

Progesterone (trong một số liệu pháp HRT):

Hỗ trợ sự tái tạo xương.

 Liệu pháp thay thế hormon (Hormone Replacement Therapy – HRT)

HRT là phương pháp điều trị sử dụng estrogen, đôi khi kết hợp với progesterone, để bù đắp sự suy giảm hormon sau mãn kinh.

Lợi ích của HRT đối với sức khỏe xương

Giảm nguy cơ mất xương:

Phục hồi sự cân bằng giữa quá trình tiêu xương và tạo xương.

Ngăn ngừa gãy xương:

Giảm đáng kể nguy cơ gãy xương ở cột sống, hông và cổ tay.

Tác dụng toàn diện:

Hỗ trợ cải thiện các triệu chứng khác của mãn kinh như bốc hỏa, mất ngủ, khô âm đạo.

Những đối tượng phù hợp với HRT

Phụ nữ trong vòng 10 năm đầu sau mãn kinh.

Những người có nguy cơ loãng xương cao nhưng không đáp ứng hoặc không dung nạp với các loại thuốc khác.

Nguy cơ và hạn chế của HRT

Nguy cơ tiềm ẩn:

Tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú khi sử dụng HRT lâu dài.

Nguy cơ huyết khối tĩnh mạch, đột quỵ và bệnh tim mạch.

Hạn chế:

HRT không phải là lựa chọn đầu tiên nếu người bệnh có tiền sử ung thư hoặc nguy cơ cao về tim mạch.

Biện pháp giảm nguy cơ

Sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả trong thời gian ngắn nhất.

Kết hợp với lối sống lành mạnh và các biện pháp bổ sung canxi, vitamin D.

Các biện pháp bổ sung ngoài HRT

Bổ sung canxi và vitamin D:

Canxi: 1.200 mg/ngày.

Vitamin D: 800-1.000 IU/ngày.

Thuốc điều trị loãng xương:

Bisphosphonates, denosumab, hoặc các thuốc tăng tạo xương (teriparatide, romosozumab).

Vận động thể chất:

Tập luyện các bài tập chịu trọng lượng như đi bộ, yoga, hoặc tập tạ.

Phòng ngừa té ngã:

Cải thiện cân bằng, dùng dụng cụ hỗ trợ nếu cần.

Phụ nữ sau mãn kinh dễ bị loãng xương do suy giảm hormone estrogen, làm gia tăng tốc độ mất xương. Liệu pháp thay thế hormon (HRT) là một giải pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe xương, nhưng cần được sử dụng cẩn thận, dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ. Kết hợp HRT với dinh dưỡng hợp lý, vận động thường xuyên và lối sống lành mạnh sẽ giúp phụ nữ giảm nguy cơ loãng xương và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.