CHẨN ĐOÁN NHIỄM TRÙNG ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN NHƯ THẾ NÀO?

Chẩn đoán nhiễm trùng đường hô hấp trên thường dựa vào việc đánh giá các triệu chứng lâm sàng và khám sức khỏe. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm bổ sung để xác định nguyên nhân chính xác, đặc biệt nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn hoặc bệnh trở nên nặng.

Khám bệnh sử và triệu chứng lâm sàng

– Bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng mà bệnh nhân đang gặp phải, bao gồm thời gian kéo dài, mức độ nặng, và những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ như tiếp xúc với người bệnh, tiền sử bệnh dị ứng hoặc hen suyễn.

– Triệu chứng chính: Các triệu chứng điển hình của nhiễm trùng đường hô hấp trên bao gồm:

Ho: Ho khan hoặc có đờm, đặc biệt là vào ban đêm.

Sổ mũi và nghẹt mũi.

Đau họng: Cảm giác rát, khô hoặc ngứa ở họng.

Sốt nhẹ: Phổ biến hơn ở trẻ em, nhưng thường không quá cao.

Đau đầu, mệt mỏi và đau cơ.

Khàn tiếng: Thường do viêm thanh quản.

Đau tai hoặc áp lực ở tai, đặc biệt trong trường hợp viêm tai giữa.

Tiền sử tiếp xúc với các tác nhân lây nhiễm: Nếu bệnh nhân tiếp xúc gần với người mắc bệnh, điều này sẽ giúp bác sĩ xác định nguy cơ mắc nhiễm trùng.

Khám lâm sàng

– Kiểm tra mũi và họng: Bác sĩ sẽ sử dụng đèn soi để kiểm tra tình trạng viêm, sưng, mủ, hoặc các dấu hiệu khác trong mũi và họng. Ví dụ, sưng và đỏ amidan có thể gợi ý viêm họng, còn chảy mủ từ mũi có thể cho thấy viêm xoang.

– Kiểm tra tai: Bác sĩ có thể sử dụng đèn soi tai (otoscope) để kiểm tra màng nhĩ và xác định có dịch hoặc viêm trong tai giữa không.

– Nghe phổi: Trong trường hợp bệnh nhân có triệu chứng khó thở hoặc ho dai dẳng, bác sĩ sẽ dùng ống nghe để kiểm tra âm thanh ở phổi nhằm phát hiện bất thường như thở khò khè, ran nổ (crackles), hoặc tiếng thở bất thường khác.

Xét nghiệm hỗ trợ (nếu cần)

– Test kháng nguyên nhanh (Rapid antigen test): Được sử dụng để phát hiện vi khuẩn liên cầu nhóm A (Streptococcus) trong các trường hợp nghi ngờ viêm họng do vi khuẩn. Kết quả có thể có trong vòng vài phút.

– Xét nghiệm cấy dịch họng (Throat culture): Nếu xét nghiệm nhanh âm tính nhưng triệu chứng vẫn nghi ngờ nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể yêu cầu lấy mẫu dịch họng để nuôi cấy vi khuẩn. Kết quả xét nghiệm này thường có sau 1-2 ngày.

Xét nghiệm máu: Trong trường hợp bệnh nghiêm trọng hoặc cần phân biệt giữa nhiễm virus – và nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm công thức máu (CBC) để xem số lượng bạch cầu, giúp đánh giá phản ứng miễn dịch của cơ thể.

– Xét nghiệm PCR: Trong một số trường hợp nghi ngờ nhiễm virus như cúm hoặc RSV, xét nghiệm PCR có thể được sử dụng để xác định loại virus gây bệnh.

X-quang ngực hoặc xoang

– X-quang xoang: Nếu nghi ngờ bệnh nhân bị viêm xoang cấp, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang để kiểm tra tình trạng tắc nghẽn và mủ trong các xoang. Tuy nhiên, trong phần lớn các trường hợp, viêm xoang được chẩn đoán lâm sàng dựa trên triệu chứng mà không cần chụp X-quang.

– X-quang ngực: Được chỉ định khi bác sĩ nghi ngờ biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi hoặc nhiễm trùng lan xuống phổi. Kỹ thuật này giúp xác định tình trạng nhiễm trùng ở phổi hoặc phế quản.

Chẩn đoán nhiễm trùng đường hô hấp trên chủ yếu dựa trên triệu chứng và khám lâm sàng. Các xét nghiệm thường chỉ được chỉ định khi có nghi ngờ biến chứng, nhiễm khuẩn hoặc bệnh trở nặng. Việc chẩn đoán chính xác giúp định hướng điều trị phù hợp, giảm thiểu nguy cơ biến chứng và cải thiện tình trạng sức khỏe cho bệnh nhân.