CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA BỆNH U NÃO – DIỄN TIẾN BỆNH VÀ TIÊN LƯỢNG

U não phát triển theo nhiều giai đoạn khác nhau, tùy thuộc vào loại u, vị trí và tốc độ tăng trưởng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phân loại u não thành 4 cấp độ dựa trên mức độ phát triển và mức độ ác tính của khối u. Dưới đây là diễn tiến chung của bệnh và tiên lượng từng giai đoạn.

Phân loại các giai đoạn của u não theo WHO

Giai đoạn 1 (U não độ I – Lành tính, phát triển chậm)

Đặc điểm:

✔ U phát triển chậm, không xâm lấn mô não xung quanh.

✔ Cấu trúc tế bào gần giống tế bào não bình thường.

✔ Có ranh giới rõ ràng, có thể loại bỏ bằng phẫu thuật.

Loại u thường gặp:

U màng não (Meningioma): Chiếm 30-40% các trường hợp u não.

U tế bào thần kinh đệm dạng lông (Pilocytic Astrocytoma): Thường gặp ở trẻ em.

Tiên lượng:

Tỷ lệ sống trên 10 năm rất cao nếu phát hiện sớm và phẫu thuật thành công.

Ít có nguy cơ tái phát nếu loại bỏ hoàn toàn.

Giai đoạn 2 (U não độ II – Tiềm năng ác tính)

Đặc điểm:

✔ U phát triển nhanh hơn so với độ I nhưng vẫn có ranh giới rõ ràng.

✔ Có thể xâm lấn nhẹ vào mô não xung quanh.

✔ Nguy cơ tái phát cao hơn sau khi phẫu thuật.

Loại u thường gặp:

U tế bào hình sao độ II (Diffuse Astrocytoma).

U tế bào thần kinh đệm ít nhánh (Oligodendroglioma).

Tiên lượng:

Tỷ lệ sống trung bình từ 5-10 năm.

Nguy cơ tiến triển thành u não ác tính độ III hoặc IV.

Giai đoạn 3 (U não độ III – Ác tính, phát triển nhanh)

Đặc điểm:

✔ Tế bào u tăng sinh nhanh, có dấu hiệu ác tính.

✔ Xâm lấn vào mô não lân cận, khó loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật.

✔ Dễ tái phát sau điều trị, cần kết hợp xạ trị và hóa trị.

Loại u thường gặp:

U tế bào hình sao độ III (Anaplastic Astrocytoma).

U màng não ác tính.

Tiên lượng:

Tỷ lệ sống trung bình từ 3-5 năm.

Điều trị chủ yếu tập trung vào kéo dài sự sống và kiểm soát triệu chứng.

Giai đoạn 4 (U não độ IV – Ác tính cao, tiên lượng xấu)

Đặc điểm:

✔ U phát triển cực nhanh, xâm lấn sâu vào mô não.

✔ Tế bào u có mức độ đột biến cao, khó kiểm soát.

✔ Rất khó loại bỏ bằng phẫu thuật do không có ranh giới rõ ràng.

Loại u thường gặp:

U nguyên bào thần kinh đệm đa hình (Glioblastoma Multiforme – GBM): Loại u ác tính phổ biến và nguy hiểm nhất.

U nguyên bào tủy (Medulloblastoma): Thường gặp ở trẻ em, có thể lan rộng qua dịch não tủy.

Tiên lượng:

Tỷ lệ sống trung bình từ 12-18 tháng dù được điều trị tích cực.

Chỉ khoảng 5% bệnh nhân sống trên 5 năm.

Diễn tiến bệnh u não

Giai đoạn đầu:

Triệu chứng mơ hồ như đau đầu nhẹ, mệt mỏi, suy giảm trí nhớ.

Dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường.

Giai đoạn giữa:

Khối u lớn dần, gây chèn ép não, xuất hiện co giật, suy giảm thị lực, yếu liệt chi.

Giai đoạn cuối:

Khối u xâm lấn mạnh, gây tăng áp lực nội sọ, mất ý thức, hôn mê.

Tiên lượng bệnh u não theo từng yếu tố

Vị trí u:

✔ U nằm ở vùng dễ phẫu thuật (vùng ngoài não) có tiên lượng tốt hơn.

✔ U ở thân não, vùng sâu, khó can thiệp, tiên lượng xấu hơn.

Loại u:

✔ U lành tính (độ I) có thể chữa khỏi.

✔ U ác tính (độ III, IV) dễ tái phát, tiên lượng xấu.

Độ tuổi:

✔ Người trẻ có khả năng phục hồi tốt hơn người cao tuổi.

✔ Trẻ em có khả năng thích nghi sau điều trị tốt hơn người lớn.

Tình trạng sức khỏe bệnh nhân:

✔ Nếu bệnh nhân có bệnh nền nặng (tiểu đường, tim mạch), tiên lượng kém hơn.

✔ Sức khỏe tốt giúp bệnh nhân đáp ứng điều trị tốt hơn.

Điều trị và tiên lượng sống theo phương pháp

Phẫu thuật:

✔ Có thể loại bỏ hoàn toàn u lành tính hoặc giảm kích thước u ác tính.

✔ U não ác tính thường cần kết hợp với xạ trị, hóa trị.

Xạ trị & hóa trị:

✔ Giúp kiểm soát sự phát triển của u nhưng có nhiều tác dụng phụ.

✔ Kéo dài thời gian sống nhưng không chữa khỏi u ác tính.

Liệu pháp miễn dịch & điều trị nhắm trúng đích:

✔ Xu hướng mới, giúp cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân u não ác tính.

U não có thể diễn tiến từ từ hoặc nhanh chóng, tùy thuộc vào loại u. Nếu phát hiện sớm, u lành tính có thể được điều trị triệt để. U ác tính có tiên lượng xấu, nhưng điều trị kịp thời có thể kéo dài sự sống và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu có triệu chứng nghi ngờ (đau đầu kéo dài, co giật, suy giảm trí nhớ…), cần đi khám sớm để phát hiện và điều trị kịp thời.