LÀM THẾ NÀO ĐỂ PHÁT HIỆN SỚM CƯỜNG GIÁP KHI MANG THAI?

Trong thời kỳ mang thai, cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi sinh lý lớn, đặc biệt là nội tiết. Chính vì vậy, các dấu hiệu bệnh lý thường dễ bị che lấp hoặc nhầm lẫn với biểu hiện bình thường của thai kỳ. Một trong những bệnh nội tiết nguy hiểm nhưng dễ bị bỏ sót chính là cường giáp (hyperthyroidism) – tình trạng tuyến giáp sản xuất quá mức hormone, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Phát hiện sớm cường giáp là chìa khóa giúp mẹ bầu được điều trị an toàn và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Vậy làm thế nào để nhận biết và chẩn đoán sớm bệnh lý này?

Nhận biết các dấu hiệu nghi ngờ

Trong 3 tháng đầu thai kỳ, hormone HCG (Human Chorionic Gonadotropin) có thể khiến tuyến giáp hoạt động nhiều hơn bình thường một cách sinh lý. Tuy nhiên, nếu sự tăng hoạt này kéo dài và quá mức, đó có thể là dấu hiệu của bệnh lý.

Các triệu chứng gợi ý cường giáp ở mẹ bầu gồm:

– Tim đập nhanh liên tục, kể cả khi nghỉ ngơi.

– Sụt cân hoặc không tăng cân như mong đợi, dù ăn uống đầy đủ.

– Run tay, bồn chồn, dễ cáu gắt, khó ngủ.

– Đổ mồ hôi nhiều, không rõ nguyên nhân.

– Tiêu chảy nhẹ hoặc phân lỏng kéo dài.

– Mệt mỏi kiệt sức, yếu cơ, chóng mặt.

– Mắt lồi hoặc cổ to (gợi ý bệnh Basedow).

– Buồn nôn, nôn nặng và kéo dài (dễ nhầm với nghén nặng, nhưng có thể liên quan đến tuyến giáp).

➡️ Nếu mẹ bầu có 2–3 dấu hiệu kể trên kéo dài hoặc tăng dần về mức độ, nên đi khám chuyên khoa nội tiết để loại trừ cường giáp.

Xét nghiệm tuyến giáp – Bước chẩn đoán chính xác

Việc xét nghiệm máu giúp phân biệt cường giáp bệnh lý với thay đổi sinh lý của thai kỳ. Các xét nghiệm cần thiết bao gồm:

– TSH (Thyroid Stimulating Hormone): là hormone kích thích tuyến giáp. Ở người bị cường giáp, chỉ số TSH thường bị ức chế thấp dưới ngưỡng bình thường.

– FT4 (Free Thyroxine): nếu FT4 tăng cao bất thường trong khi TSH giảm → xác định cường giáp.

– TRAb (Thyroid Receptor Antibody): nếu nghi ngờ bệnh Basedow, xét nghiệm này giúp xác định nguyên nhân tự miễn.

– Ngoài ra, siêu âm tuyến giáp có thể hỗ trợ đánh giá cấu trúc tuyến, xác định có bướu giáp hay không, và phân biệt với các bệnh lý khác như viêm giáp.

Đối tượng nên tầm soát sớm cường giáp trong thai kỳ

Không phải tất cả thai phụ đều cần xét nghiệm tuyến giáp ngay từ đầu. Tuy nhiên, các nhóm nguy cơ sau cần đặc biệt lưu ý:

– Có tiền sử bệnh tuyến giáp, Basedow hoặc viêm giáp Hashimoto.

– Đã từng sảy thai, sinh non hoặc thai chết lưu không rõ nguyên nhân.

– Tiền sử gia đình có người mắc bệnh tuyến giáp tự miễn.

– Thai phụ trên 35 tuổi hoặc có mang đa thai, thai nghén nặng.

– Có dấu hiệu lâm sàng nghi ngờ như run tay, tim đập nhanh, cổ to…

Ở các đối tượng này, nên xét nghiệm tuyến giáp từ tam cá nguyệt thứ nhất, sau đó theo dõi định kỳ nếu cần.

Phát hiện sớm cường giáp trong thai kỳ là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi. Đừng xem nhẹ các triệu chứng như run tay, tim nhanh, sụt cân hay mệt mỏi quá mức. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, hãy mạnh dạn trao đổi với bác sĩ sản khoa hoặc nội tiết để được xét nghiệm đúng lúc.

Việc chẩn đoán không quá phức tạp, nhưng nếu chậm trễ, cường giáp có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như tiền sản giật, sinh non, thai chết lưu hoặc cơn bão giáp – đe dọa đến tính mạng.