CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ CHÍNH DẪN ĐẾN UNG THƯ PHỔI

Ung thư phổi là một trong những bệnh ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất trên toàn thế giới. Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư phổi, từ những thói quen sinh hoạt đến môi trường và di truyền. Dưới đây là các yếu tố chính:

Hút thuốc lá

Nguyên nhân hàng đầu: Khoảng 85% ca ung thư phổi liên quan đến hút thuốc lá.

Cơ chế: Khói thuốc chứa hơn 70 chất gây ung thư, như benzopyrene, nitrosamine, và formaldehyde, làm tổn thương DNA của tế bào phổi.

Hút thuốc thụ động: Những người tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc (thành viên gia đình, đồng nghiệp) cũng có nguy cơ cao.

Ô nhiễm không khí

Nguồn gây hại:

Bụi mịn PM2.5 từ khói xe, nhà máy, và hoạt động công nghiệp.

Các chất hóa học độc hại như sulfur dioxide, nitrogen dioxide.

Tác động: Hít phải không khí ô nhiễm lâu dài làm tăng nguy cơ tổn thương phổi và phát triển ung thư.

Tiếp xúc với amiăng (asbestos)

Môi trường nghề nghiệp: Người làm việc trong ngành xây dựng, khai thác mỏ, và sản xuất công nghiệp dễ tiếp xúc với amiăng.

Nguy cơ: Amiăng khi hít phải có thể gây viêm và sẹo ở phổi, dẫn đến ung thư trung biểu mô (mesothelioma) hoặc ung thư phổi.

Phơi nhiễm khí radon

Nguồn gốc: Radon là khí phóng xạ tự nhiên từ sự phân rã của uranium trong đất và đá.

Tác động: Khi tích tụ trong nhà hoặc không gian kín, khí radon gây tổn thương DNA trong tế bào phổi, tăng nguy cơ ung thư.

Tiếp xúc hóa chất độc hại

Hóa chất nguy hiểm: Arsen, niken, cadmium, crom, beryllium, khí chloromethyl ether.

Môi trường làm việc: Những người làm việc trong ngành hóa chất, luyện kim, hoặc sản xuất công nghiệp có nguy cơ cao.

Tiền sử bệnh lý phổi

Các bệnh mạn tính:

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

Lao phổi: Những người từng mắc lao phổi có mô sẹo trong phổi, dễ bị ung thư hơn.

Xơ phổi.

Lý do: Các bệnh này làm tổn thương mô phổi lâu dài, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển.

Di truyền và tiền sử gia đình

Yếu tố di truyền: Đột biến ở các gen như EGFR, KRAS, ALK có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi.

Tiền sử gia đình: Người có người thân bị ung thư phổi có nguy cơ cao hơn, ngay cả khi không hút thuốc.

Phơi nhiễm phóng xạ

Nguyên nhân: Tiếp xúc với phóng xạ trong môi trường làm việc (như nhân viên y tế, kỹ thuật viên chụp X-quang).

Tác động: Bức xạ làm hỏng DNA của tế bào, dẫn đến đột biến và phát triển ung thư.

Lối sống và thói quen không lành mạnh

Chế độ ăn uống: Thiếu trái cây và rau quả, hoặc tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn có thể làm suy giảm khả năng chống oxy hóa của cơ thể.

Thể chất: Lối sống ít vận động và béo phì cũng liên quan đến tăng nguy cơ mắc các loại ung thư, bao gồm ung thư phổi.

Yếu tố tuổi tác

Độ tuổi nguy cơ cao: Ung thư phổi thường gặp ở người trên 50 tuổi.

Lý do: Quá trình tiếp xúc lâu dài với các yếu tố nguy cơ tích tụ theo thời gian.

Nhiễm virus và vi khuẩn

Virus HPV (Human Papillomavirus): Một số nghiên cứu chỉ ra rằng nhiễm HPV có thể liên quan đến ung thư phổi.

Nhiễm trùng mãn tính: Các bệnh nhiễm trùng kéo dài làm suy giảm sức khỏe phổi và tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Nguy cơ ung thư phổi thường xuất phát từ sự kết hợp của các yếu tố môi trường, di truyền, và lối sống. Để phòng ngừa, cần:

– Ngừng hút thuốc và tránh khói thuốc thụ động.

– Giảm tiếp xúc với ô nhiễm không khí, hóa chất độc hại, và khí radon.

– Thực hiện lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống khoa học và tập thể dục thường xuyên.

– Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu thuộc nhóm nguy cơ cao.

– Nhận biết và kiểm soát các yếu tố nguy cơ có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc ung thư phổi.