PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN VIÊM MÀNG NÃO DO MÔ CẦU

Bệnh viêm màng não do mô cầu là một trong những dạng viêm màng não nguy hiểm nhất, gây ra bởi vi khuẩn Neisseria meningitidis. Việc chẩn đoán và phát hiện bệnh kịp thời đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị, giúp giảm nguy cơ tử vong và biến chứng. Dưới đây là các phương pháp và bước xét nghiệm phổ biến để chẩn đoán bệnh:

Khám lâm sàng

– Triệu chứng lâm sàng: Viêm màng não do mô cầu thường bắt đầu đột ngột với các dấu hiệu như sốt cao, đau đầu dữ dội, cứng cổ, nhạy cảm với ánh sáng, buồn nôn, nôn mửa và mệt mỏi. Các triệu chứng ở trẻ nhỏ có thể bao gồm quấy khóc, nôn mửa, co giật và khó chịu.

– Phát ban đặc trưng: Bệnh nhân viêm màng não do mô cầu thường có phát ban dạng xuất huyết. Phát ban này không mờ đi khi nhấn vào, là dấu hiệu giúp phân biệt với các loại phát ban khác.

Xét nghiệm dịch não tủy

Xét nghiệm dịch não tủy là phương pháp quan trọng và trực tiếp nhất để xác định viêm màng não do mô cầu:

– Chọc dịch não tủy: Dịch não tủy được lấy qua thủ thuật chọc dò tủy sống. Mẫu dịch sau đó sẽ được đưa vào phân tích để xác định tình trạng nhiễm trùng.

– Quan sát dịch não tủy: Dịch não tủy thường có màu đục hoặc có mủ khi bị viêm. Dịch não tủy bình thường sẽ trong suốt.

– Phân tích dịch não tủy: Các chỉ số như số lượng bạch cầu, nồng độ protein, và glucose sẽ được đo lường. Ở bệnh nhân viêm màng não, thường thấy tăng bạch cầu đa nhân trung tính, nồng độ protein cao, và glucose giảm.

– Nuôi cấy vi khuẩn: Mẫu dịch được nuôi cấy để xác định sự hiện diện của Neisseria meningitidis. Phương pháp này cần thời gian nhưng có thể cho kết quả chính xác về loại vi khuẩn gây bệnh.

Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction)

– PCR là xét nghiệm nhanh và nhạy để phát hiện DNA của Neisseria meningitidis trong dịch não tủy hoặc máu. Kỹ thuật này giúp chẩn đoán ngay cả khi lượng vi khuẩn rất nhỏ hoặc trong trường hợp bệnh nhân đã dùng kháng sinh, gây khó khăn cho việc nuôi cấy.

– Ưu điểm: PCR cho kết quả nhanh chóng và có độ chính xác cao, giúp hỗ trợ điều trị kịp thời.

Xét nghiệm kháng nguyên nhanh

Xét nghiệm kháng nguyên giúp xác định nhanh các kháng nguyên đặc hiệu của Neisseria meningitidis trong dịch não tủy hoặc máu. Tuy nhiên, độ nhạy và độ đặc hiệu của phương pháp này có thể không cao bằng PCR.

Xét nghiệm máu

– Công thức máu: Đo lường số lượng bạch cầu, đặc biệt là tăng bạch cầu đa nhân, có thể là dấu hiệu của tình trạng nhiễm trùng.

– Cấy máu: Cấy máu có thể phát hiện vi khuẩn trong máu nếu bệnh nhân bị nhiễm trùng huyết do Neisseria meningitidis. Điều này quan trọng đối với các trường hợp có viêm màng não kèm theo nhiễm khuẩn huyết.

Chụp CT hoặc MRI não

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT hoặc MRI trước khi chọc dịch não tủy để loại trừ nguy cơ biến chứng. Hình ảnh học giúp phát hiện các dấu hiệu bất thường trong não như phù nề, ổ áp xe, hoặc các biến chứng khác.

Việc chẩn đoán viêm màng não do mô cầu đòi hỏi kết hợp giữa chẩn đoán lâm sàng và các xét nghiệm chuyên sâu, trong đó xét nghiệm dịch não tủy là phương pháp chính xác nhất. PCR và cấy máu là các phương pháp hỗ trợ hữu ích giúp xác định bệnh sớm, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, ngăn ngừa biến chứng và tử vong.