TỔNG QUAN VỀ BỆNH HUYẾT ÁP CAO

Huyết áp cao là gì?

Huyết áp cao, hay còn gọi là tăng huyết áp, là tình trạng áp lực của máu lên thành động mạch cao hơn mức bình thường trong một thời gian dài. Đây là một bệnh lý phổ biến và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy thận nếu không được kiểm soát tốt.

Huyết áp được đo bằng hai chỉ số:

– Huyết áp tâm thu: Là áp lực trong động mạch khi tim co bóp, bơm máu đi khắp cơ thể.

– Huyết áp tâm trương: Là áp lực trong động mạch khi tim nghỉ giữa các nhịp đập.

– Huyết áp được đo bằng đơn vị mmHg (milimét thủy ngân).

Phân loại và mức độ tăng huyết áp

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) phân loại huyết áp như sau:

– Huyết áp bình thường: Huyết áp tâm thu dưới 120 mmHg và huyết áp tâm trương dưới 80 mmHg.

– Huyết áp tăng: Huyết áp tâm thu từ 120 – 129 mmHg và huyết áp tâm trương dưới 80 mmHg. Đây là giai đoạn tiền tăng huyết áp, nếu không điều chỉnh lối sống có thể tiến triển thành bệnh lý.

+ Tăng huyết áp độ 1: Huyết áp tâm thu từ 130 – 139 mmHg hoặc huyết áp tâm trương từ 80 – 89 mmHg. Ở giai đoạn này, bệnh nhân có thể được khuyến nghị thay đổi lối sống hoặc dùng thuốc nếu có yếu tố nguy cơ.

+ Tăng huyết áp độ 2: Huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên. Đây là giai đoạn cần điều trị bằng thuốc kết hợp thay đổi lối sống để ngăn ngừa biến chứng.

– Tăng huyết áp cấp cứu (cơn tăng huyết áp ác tính): Huyết áp tâm thu từ 180 mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 120 mmHg trở lên. Đây là tình trạng khẩn cấp, có thể gây đột quỵ, suy tim cấp, tổn thương cơ quan nội tạng, cần nhập viện ngay lập tức.

Nguyên nhân gây huyết áp cao

Yếu tố di truyền

Huyết áp cao có thể liên quan đến di truyền. Nếu cha mẹ hoặc người thân trực hệ mắc bệnh tăng huyết áp, nguy cơ mắc bệnh của một người sẽ cao hơn. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng có những gene di truyền ảnh hưởng đến cơ chế điều hòa huyết áp trong cơ thể.

Lối sống không lành mạnh

– Ăn nhiều muối, ít rau xanh: Tiêu thụ quá nhiều natri từ muối có thể làm cơ thể giữ nước, dẫn đến tăng áp lực lên thành mạch máu.

– Thừa cân, béo phì: Khi trọng lượng cơ thể tăng, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể, từ đó làm tăng huyết áp.

– Ít vận động: Việc lười tập thể dục khiến hệ tim mạch kém linh hoạt, làm tăng nguy cơ mắc bệnh huyết áp cao.

– Sử dụng rượu bia, thuốc lá: Nicotine trong thuốc lá làm co mạch máu và tăng nhịp tim, trong khi rượu bia làm rối loạn chức năng của hệ tuần hoàn.

– Căng thẳng kéo dài: Stress kích thích cơ thể tiết hormone cortisol và adrenaline, làm co mạch máu và khiến huyết áp tăng cao.

Bệnh lý nền gây tăng huyết áp thứ phát

Một số bệnh lý có thể là nguyên nhân gây tăng huyết áp, bao gồm:

– Bệnh thận mạn tính: Khi chức năng thận suy giảm, cơ thể không thể điều hòa nước và muối, dẫn đến tăng huyết áp.

– Bệnh tiểu đường: Lượng đường trong máu cao có thể làm tổn thương thành mạch máu và gây tăng huyết áp.

– Rối loạn nội tiết: Các bệnh như hội chứng Cushing, cường giáp, suy giáp hay u tủy thượng thận có thể gây rối loạn huyết áp.

– Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như corticosteroid, thuốc tránh thai, thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs) có thể làm tăng huyết áp.

Huyết áp cao là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát được nếu phát hiện sớm và có chế độ sinh hoạt hợp lý. Việc theo dõi huyết áp định kỳ, điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường vận động và kiểm soát stress là những biện pháp quan trọng giúp phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả.